Zbekiston respublikasi oliy

Germaniya Konstitutsiyasi 7, 12-moddalariga ko‘ra, barcha nemislar o‘zlari uchun ta’lim olish joyini erkin tanlash huquqiga egadirlar. Barcha maktab ishlari davlat nazorati ostida bo‘ladi, xususiy maktablar ochish huquqi kafolatlanadi. Davlat maktablarini almashtiruvchi xususiy maktablar davlat ruxsatini talab qiladi va erlar qonunlariga buysunadi. Bolalarni tarbiyalashga vakolatli shaxslar o‘z farzandlarini diniy ta’limda ishtirok etishini hal qilish huquqiga ega. Diniy ta’lim davlat maktablarida majburiy predmet hisoblanadi, nokonfessional maktablar bundan mustasno. Davlatning nazorat huquqiga zarar etkazmagan holda diniy ta’lim diniy jamoalarning asosiy prinsiplariga muvofiq holda amalga oshiriladi. Hech bir o‘qituvchi o‘z irodasiga qarshi ravishda diniy ta’limni olib borishga majbur etilishi mumkin emas.
Gretsiya Konstitutsiyasi 16-moddasiga muvofiq, barcha greklar davlat o‘quv muassasalarining barcha bosqichlarida bepul ta’lim olish huquqiga egadirlar. Oliy ta’lim muassasalarining xususiy shaxslar tomonidan ta’sis etilishi ta’qiqlanadi. Bepul oliy ta’lim davlat oliy ta’lim muassasalarida olinadi, ularning o‘qituvchilari davlat xizmatchilari hisoblanadi hamda lavozimidan xizmat muddati tugaganiga qadar faqatgina xizmat tartibida ozod etilishi mumkin. Oliy ta’lim muassasalari o‘zini o‘zi boshqarishdan foydalanadilar, biroq davlat nazorati ostida bo‘ladilar.
Rossiya Federatsiyasi Konstitutsiyasi 42-43-moddalariga muvofiq, har bir shaxs ta’lim olish huquqiga ega. Davlat va munitsipal ta’lim muassasalarida va tashkilotlarida maktabgacha, asosiy umumiy va o‘rta kasbiy ta’lim bepulligi va umumochiqligi kafolatlanadi. Asosiy umumiy ta’lim majburiy. Ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar bolalar tomonidan asosiy umumiy ta’lim olinishini ta’minlaydilar. Har bir shaxs davlat yoki munitsipal ta’lim muassasasi va tashkilotida tanlov asosida oliy ta’lim olish huquqiga ega. Rossiya Federatsiyasi federal davlat ta’lim standartlarini o‘rnatadi, ta’lim va mustaqil ta’limning turli shakllarini qo‘llab-quvvatlaydi.