Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

59-савол: 
Конституцияга киритилаётган “ҳар 
ким ўз ҳуқуқ ва эркинликларини қонунда 
тақиқланмаган барча усуллар билан ҳимоя 
қилишга ҳақли”, деган норманинг мазмун-
моҳияти нимадан иборат?
Жавоб:
Ҳар кимга ўз ҳуқуқлари ва эркинликларини 
суд орқали ҳимоя қилиш, давлат органларининг ва бошқа 
ташкилотларнинг, мансабдор шахсларининг қонунга хилоф 
қарорлари, ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) устидан судга 
шикоят қилиш ҳуқуқи кафолатланади. Шунингдек, ҳар бир 
шахс Ўзбекистон Республикасининг қонунчилиги ва халқаро 
шартномаларига мувофиқ, ўз ҳуқуқ ва эркинликлари ҳамда 
қонуний манфаатлари инсон ҳуқуқлари бўйича миллий 
институтлар томонидан ҳимоя қилиниши учун мурожаат 
қилишга ҳақли эканлиги назарда тутилади.

---

102
Янги 
таҳрирдаги 
Конституциямиз 
лойиҳасининг 
55-моддасида “Ҳар ким ўз ҳуқуқ ва эркинликларини 
қонунда тақиқланмаган барча усуллар билан ҳимоя 
қилишга ҳақли”
, деган норма мустаҳкамланмоқда. 
Ушбу қоиданинг мазмун-
моҳияти шундаки, фуқаролар 
ўз 
бузилган 
ҳуқуқ 
ва 
эркинликларини, 
ўзгалар 
ҳуқуқларини бузмаган ҳолда, 
мустақил 
ҳимоя 
қилиш 
ҳуқуқига эга. Мазкур ҳуқуқни 
амалга 
оширишнинг 
ягона 
шарти – бу фуқаролар томонидан ўзини ҳимоя қилишда 
қўлланиладиган усуллар ёки чораларнинг қонунчилик 
ҳужжатларида тақиқланмаган бўлишидир. 
Масалан, Жиноят-процессуал кодексига кўра, суриштирувчи 
ва терговчи жиноий таъқиб остидаги шахснинг айбловдан 
ҳимояланиши ҳуқуқини
таъминлаш доирасида қонунда кўзда 
тутилган барча усул ва воситалардан фойдаланиши
учун 
реал имконият яратиши шарт. Лекин аслида халқаро стандарт 
мазмунига биноан, шахс ўзини қонунда тақиқланмаган ҳар