Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

20. Шифокор-бемор муносабатларининг коллегиал моделига асосланади 
қуйидаги ахлоқий талаблар:
А. шифокор ва бемор мулоқотда тенг шерик сифатида ҳаракат қилишади;
B. шифокор ва бемор ўртасидаги муносабатлар оталик муносабатларига ўхшайди 
ота-онадан болага;
C. шифокор ва бемор ўртасидаги муносабатлар профессионалларга асосланган
шахсий омилни ҳисобга олмаган ҳолда асос;
D. муносабатлар иқтисодий манфаатларни белгилайди.
4-МАВЗУ


ТИББИЙ ЖАМОДА ШАХЛАРАРО МУЛОҚОТНИНГ АХЛОҚИЙ МОҲИЯТИ.
ШИФОКОРНИНГ МУЛОҚОТ МАДАНИЯТИ.


1.1.Тиббий хато тушунчасининг таърифи ва унинг турлари.
1.2.Тиббий жамоадаги муносабатларнинг этик жиҳатлари.
1.3.Тиббий гуруҳ таркиби.
1.4.Шифокорнинг касбий вазифаси.
I. Дарснинг мақсади:
1.Тиббий хатоларнинг сабабларини ва уларни олдини олиш усулларини ўрганиш.
2.Тиббий жамоадаги мулоқотнинг этик ва этик меъёрлари билан танишинг.
3.Тиббий жамоада соғлом этик муҳитни ўрнатиш усулларини таҳлил қилинг.
II.Мавзунинг мотивацион хусусиятлари:
Тиббий амалиётнинг этик томони барча мамлакатларнинг тиббиёт ва тиббий бўлмаган жамоатчилигининг катта эътиборини тортади, тиббий этика муаммолари матбуотда кенг муҳокама қилинмоқда. Тиббий хатолар масаласи айниқса кескин муҳокама қилинмоқда, бу замонавий даврда тиббиёт ходимларининг жамоаларида соғлом этик муносабатларни ўрнатиш муаммоси ҳам мавжуд.
III.Дарс учун жиҳозлар:
1. Ушбу тавсия.
2. Дарс мавзуси бўйича топшириқлар.
3. "Женева декларацияси" нинг матни.
Тиббий этика муаммолари оммавий ахборот воситаларида кенг муҳокама қилинмоқда. Тиббий хатолар ҳақида гапириш ҳар доим ҳам қийин мавзу. Айниқса, ҳозирда, врач ҳаракатларининг ножўя оқибатлари учун умуман бошқача сабаблар бир-бири билан аралашиб, хато сифатида келтирилган. Шунинг учун бир нечта тушунчаларни ажратиш керак - тиббий хатолар, тиббий бахтсиз ҳодисалар, жиноятчилик ва хатти-ҳаракатлар.Тиббий хатоларни муҳокама қилиш, ҳеч бўлмаганда уларнинг пайдо бўлиш сабабларини аниқлаш, келажакда уларнинг такрорланмаслиги имкониятларини тушуниш учун зарурдир. Бу ерда яна бир хитой файласуфи гуманист Конфуцийнинг: "Тузатилмаган хатолар – бу ҳақиқий хатолар" деган гапларини келтириш ўринли. Тиббиёт тарихида тиббий хато тушунчаси ва унинг учун жавобгарлик ўлчови кўп марта ўзгарган. Ўша кунларда, ғайритабиий кучларнинг таъсири билан даволаниш аниқланганда, касалликнинг ножўя натижалари бўлса, даволовчи шифокор қаттиқ жазоланди: кўзлар кесилган, қўллар кесилган; беморнинг ўлими учун шифокор кўпинча унинг ҳаёти билан жавоб бериши керак эди. Рим қонунчилигига кўра, тиббий хатоларга тажрибасизлик, шифокорнинг бепарволиги ва ёрдам кўрсатмаслик киради. Инсоният жамияти ривожланишининг барча босқичларида шифокорга хатолардан сақланишни таъминлайдиган юқори талаблар қўйилди. Патологлар ва суд-тиббиёт шифокорлари диагностика ва даволаш билан боғлиқ тиббий хатоларни батафсил таҳлил қилишда иштирок этадилар. Бизнинг мақсадимиз тиббий тамойилларига асосланган этика, аҳлоқ ва этик нуқтаи назардан тиббий хатоларни таҳлил қилиш.
Тиббий хатоларни таҳлил қилиш ва ўрганишда этакчи шифокорлар даволаш ва диагностика жараёнларини такомиллаштиришнинг ҳақиқий ва самарали усулини кўришди. Н.И. Пирогов ҳар бир виждонли одам ўз хатосини тан олиши ва ошкор қилиши керак, деб ёзади, чунки унчалик билимсиз одамлардан уларни огоҳлантириш. Ўзи ҳақида у шундай деди: "... мен тиббий фаолиятимнинг бошиданоқ, мен буни одатдагидек қабул қилдим: ўзимнинг хаёлларимни ҳам, муваффақияцизликларимни ҳам яширмаслигим керак ва виждоним суди олдида ҳар кимни жасорат билан менга кўрсатишга чақираман: қачон ва қаерда яширганимни, ҳеч бўлмаганда битта хатоим, ҳеч бўлмаганда битта муваффақиятсизлигим. "Бу сўзлар юксак этика ва ҳалолликнинг намунасидир. У дунёдаги биринчилардан бўлиб ўз хатосини оммага эълон қилди ва у таниқли жарроҳ бўлиб, кўплаб таниқли шахсларнинг норозилигига ва танқидига дучор бўлишини билиб, буни амалга оширди. У буни уддалай олмади - тиббий виждони унга хатоларини яширишга имкон бермади. Пироговнинг мисолига бошқа етакчи шифокорлар ҳам эргашишди, машҳур австриялик жарроҳ Т. Бильрот таъкидлади: "Фақат руҳи заиф, мақтанчоқ сўзловчилар ўз хатолари ҳақида очиқ гапиришдан қўрқишади. Кимки яхшироқ ишлашга куч топса, хатосини англашдан қўрқмайди. "Совет жарроҳи Н.Н. Бурденко: ўзининг хатолари ҳақида ҳалол ва дадил гапирган. «Фаолиятим давомида ташхис қўйиш жараёнида ҳам, операциялар техникасида ҳам кўпинча хатоларга йўл қўйдим. Бироқ, умидсизлик ва умидсизликка тушмаслик керак. Умидсизликка эмас, балки ўзимизни ривожлантиришга интилишга бўлган янада катта ташналик бизнинг муваффақияцизликларимиз ва номукаммал билимларимиз туфайли бўлиши керак. "Машҳур рус педиатри Н.Ф. Филатов маърузалардаги хатоларини таҳлил қилиб, шогирдларига, ҳатто буюк олим сифатида ҳам улардан қандай сабоқ олишнинг намунасини кўрсатди. Бу ўз беморлари олдидаги масъулиятини доимо ҳис қилган шифокорлар томонидан амалга оширилди.