Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

1.2.Руҳий беморларни мажбурий равишда касалхонага ётқизиш
Психиатрия ёрдамини кўрсатишда энг катта этик ва ахлоқий стресс психиатр мажбурий равишда тиббий чоралар кўришга қарор қилган ҳолатлар билан тавсифланади. Йигирманчи асрнинг ўрталарига қадар. руҳий касалларнинг аксарият қисмини мажбурий равишда касалхонага ётқизиш умумий қабул қилинган ижтимоий меъёр деб қаралди. Руҳий касалларни мажбурий даволашга замонавий ёндашув 1954 йилда, ЖССТнинг руҳий саломатлик бўйича экспертлар қўмитаси руҳий касалликларга чалинган ижтимоий хавфли шахсларни касалхонага ётқизишни суд ва уларнинг қариндошлари учун камситувчи деб топганида белгилаб берилган эди. Ҳақиқат кейин кўплаб давлатларда мавжуд қонунчилик, деб беихтиёр даволаш тартибга солувчи жиноят моделини нусха адолат. 1959 йилда Англияда руҳий саломатлик тўғрисидаги қонун қабул қилинди, у ҳақиқатан ҳам руҳий касалликларни даволашда ихтиёрийликнинг замонавий тамойилини тўлиқ жорий этди, шу жумладан руҳий беморларни касалхонага ётқизишдан олдин қонуний тартиб-қоидаларни бекор қилди. Ушбу қонунга кўра, психиатрияда касалхонага ётқизиш тамойили тиббиётнинг бошқа соҳаларида бўлгани каби бўлиши керак. Мажбурий равишда касалхонага ётқизиш тиббиётда шунчаки "алоҳида ҳолат" ҳисобланади. Белгиланган ҳар бир психиатрик даволанишда ваколатли беморларнинг розилигини олиш бутун замонавий руҳий соғлиқни сақлаш тизимининг асосидир. Психиатрик даволанишга розиликни олишнинг ҳуқуқий жиҳати аллақачон ушбу интизомни бошқа бир қатор клиник фанлардан ажратиб туради. Биринчидан, психиатрияда беморнинг даволанишга розилиги ёзма шаклда бўлиши керак. Иккинчидан, беморни психиатрияда даволашга розилик олиш учун асосий ахлоқий талаблар қонунда белгилаб қўйилган: "Шифокор руҳий бузуқлик билан оғриган одамга ўзи учун қулай бўлган шаклда ва руҳий ҳолатини ҳисобга олган ҳолда руҳий бузуқликнинг моҳияти, мақсадлари, усуллари тўғрисида маолумот беришга мажбурдир. шу жумладан алтернативалар ва тавсия этилган даволаниш муддати, шунингдек оғриқ, юзага келиши мумкин бўлган хатарлар, ён таосир ва кутилган натижалар. "Бундан ташқари, қонунда айтилишича, қобилияциз беморларга (15 ёшгача бўлган вояга этмаганлар ва қонуний равишда лаёқациз деб топилган шахслар) уларнинг қонуний вакиллари томонидан розилик берилади. Агар биз фақат ваколатли беморлар ҳақида гапирадиган бўлсак, унда қуйидаги ахлоқий аксиомани таокидлаш керак: беморда қандайдир руҳий касалликларнинг мавжудлиги унинг даволанишга ихтиёрий, хабардор розилик бериш қобилиятига умуман зид келмайди. Психиатр амалиётида беморларга нисбатан патерналистик муносабат элементи бошқа клинисенларга қараганда анча аниқроқ бўлишига қарамай, беморнинг даволанишга ихтиёрий розилигини олиш ҳеч қачон алдаш, таҳдид ёки ундан ҳам кўпроқ зўравонлик билан бирга бўлмаслиги керак. Беморнинг таклиф этилаётган даволанишга розилиги учун онглилик мезонига жавоб бериш учун, психиатр баозан турли хил ахлоқий ва ахлоқий зиддиятларни ҳал қилиши керак. Ушбу тўқнашувларнинг айримларини инобатга олган ҳолда, мутахассислар беморларни руҳий бузилишларининг моҳияти тўғрисида хабардор қилишда психотерапевтик моментни ҳисобга олиш зарурлигини маслаҳат беришади. Улар беморга унинг "ақлдан озганлигини" исботлаш, албатта, қабул қилиниши мумкин эмас деб ҳисоблашади. Даволаш учун розилик олаётганда, шифокор учун нейтрал луғат: "асаб бузилиши", "оғир асаб бузилиши", "делирюм ривожланиш тенденцияси билан обсесён" дан фойдаланиш афзалроқдир. Махсус масала - бу беморга ташхис ҳақида хабар. Қонун психиатрни даволанишга розилик олганидан сўнг, беморга унинг ташхиси тўғрисида хабар беришни мажбур қилмайди. Агар ташхис беморни қатоиян рад этишга ёки салбий ҳис-туйғуларни келтириб чиқармаса, шифокор бу масалани бемор билан яхши муҳокама қилиши мумкин (ва нафақат невроз, психопатия, депрессия, балки шизофрения ва бошқалар каби ташхислар). ва бошқалар.).
Бемор учун яна бир ўта муҳим масалани муҳокама қилишда - даволаниш муддати ҳақида, шифокор у билан тоифали бўлишидан қочиб, у билан ростгўй бўлиши керак. Тиббий ёрдам кўрсатишда ихтиёрийлик принципи беморнинг тиббий аралашувдан бош тортиш ҳуқуқини ўз ичига олади.
Биринчидан, биз психопатологик шароитлар ҳақида гапирамиз, бу қонун "оғир руҳий касалликлар" деб таорифлайди. Иккинчидан, беморни текшириш ва даволашни фақат стационар шароитларда амалга ошириш мумкин бўлган ҳолатлар мавжуд (яони амбулатория даволаш олиб ташланмайди). Учинчидан, беморнинг аҳволи қуйидаги учта хусусиятдан камида биттасига эга бўлиши керак:
- бемор ўзи ва / ёки бошқалар учун бевосита хавф туғдирса;
- бемор ожиз, яони ҳаётнинг асосий эҳтиёжларини мустақил равишда қондира олмайди;
- беморнинг руҳий ҳолати шуки, уни психиатрия ёрдамисиз қолдириш унинг соғлиғига катта зарар етказиши мумкин.