Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги

η = L
II
Q
I
Бу ерда,
L
II
– олинган фойдали иш,
Q
I
– иссиқлик кўринишида сарфланган энергия
Эксергетик фойдали иш коэффициентини аниқлашда қуйидаги формула
ёрдамида топилади:
η = ∑L
II фойд
∑Е
I
Бу ерда,
Е
II
фойд
–
фойдали мақсадида ишлатиладиган эксергия оқимларининг
йиғиндиси.
Эксергетик ФИК ёрдамида турли хил энергетик ва технологик
мосламаларни ишни баҳолаш мумкин. Эксергетик баланс тузиш учун ва
эксергетик ФИКни аниқлаш учун:
кираётган ва чиқаётган эксергия
оқимларини 
туғри 
хисоблаш 
керак, 
эксергияни
қандай 
оқимлари

---

ишлатилиши ва қандай эксергия оқимлари ишлатилмаслигини аниқлаш
керак.
Эксергетик анализ қуйидаги 2 та масалани ечиш учун хизмат қилади:
- максимал термодинамик имкониятлар ўрнатиш ва жараённи кайтмаслиги
натижасида тиклаб бўлмайдиган эксергия миқдорини аниқлаш.
-
эксергия билан чиқиб кетадиган оқимларни аниқлаш ва уларни
ишлатилиш йўллари.
Шуни ҳам айтиб ўтиш керакки, чиқиндисиз, экологик тоза ишлаб
чиқаришда атроф муҳитга модда, иссиқлик оқими, ва оқимларни чиқариб
юборилиши натижасида эксергия 0 га тенг.
Эксергия турлари ва уларни ташкил этувчилари.
Энтропияга боғлиқ бўлмаган энергиялар учун (механик, электрик ва
ядерли) ва иш кўринишида узатиладиган энергиялар учун эксергия энергия
қийматига тенг:
Е = Э ёки Е = L
Энтропия билан характерланадиган энергия(молекуляр, кимевий,
иссиқлик)нинг эксергияси қуйидаги турларга бўлинади:
- ёпик ҳажмда мода эксергияси Е

, Дж; е

, Дж/кг
- модда оқими эксергияси Е, Дж ёки Вт; е, Дж/кг
- иссиқлик оқими эксергияси Е
q
, Дж; е
q
, Дж/кг
- нурланган оқим эксергияси Е
н
, Дж; е
н
, Дж/кг
Ёпиқ ҳажмдаги ва оқимдаги модда эксергияси қуйидаги ташкил
этувчилардан иборат: термик (хароратга боғлиқ)
е
Т
, механик ёки
деформацион (босимга боғлиқ) е
Р
, реакцион е
г
(системада ва атроф муҳитда
моддаларни ўзаро кимёвий реакцияларга кириши мумкинлигига асосланган)
ва 
концентрацион 
е
с
(система 
ва 
атроф 
муҳитдаги 
моддалар
концентрациясининг фарқига боғлиқ).

---