Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги

Ёқилғининг ёниш иссиқлиги.
Ёқилғининг ёниш иссиқлиги деб – 1 кг қаттиқ ёки суюқ ёқилғининг ва
1м
3
газ ҳолидаги ёқилғининг тўлиқ ёнишдан ҳосил бўладиган иссиқлик
миқдорига айтилади.
1 кг углерод ёнишидан 34МДж иссиқлик, 1 кг водород ёнишидан 278
КДж ва 1 кг олтингугурт ёнишидан 9 МДж иссиқлик ажралади.
Ёқилғининг ёниш иссиқлиги 2 хил бўлади.:
1) юқори ёниш иссиқлиги.
2) кичик ёки паст ёниш иссиқлиги.
Юқори ёниш иссиқлиги деб – водород Н ёнишидан ва ёқилғи W
таркибидаги 
намликни 
буғланиши 
хисобига
ҳосил 
бўладиган
сув
буғларининг
иссиқлик конденсациясини инобатга олинганда,
хосил
бўладиган иссиқлик миқдорига айтилади.
Паст ёниш иссиқлиги деб – намликни конденсацияланиш иссиқлигини
ҳисобга олмайдиган ёқилғининг ёниш иссиқлигидир.
Ёқилғининг таркиби ва ташкил этувчи компонентлари маълум бўлса,
унинг ёниш иссиқлигини аниқлаш мумкин. Турли хил ёқилғиларни
самарадорлигини таққослаш учун шартли ёқилғи тушунчаси киритилган.
Шартли ёқилғининг қиймати q
шартли
= 29,33 МДж/кг (7000 ккал/кг) га тенг деб
олинган.
Шундай қилиб, турли хил ёқилғининг иссиқлик эквиваленти аниқлаш
формуласи қуйидагича:
Э = q
нр
29,33
Иссиқлик эквиваленти ёрдамида ёқилғининг [В] сарфи шартли ёқилғи
[В
шартли
] сарфига нисбатан қайта хисобланади:
В
шартли
= ВЭ.
Масала: Икки ҳил ёқилғида ишлайдиган печларни иқтисодий
тежамкорлигини таққосланг. Агар биринчиси – 0,18 кг қўнғир кўмир,
иккинчиси – 0,16 кг тошкўмир сарфлаб 1МВт иссиқлик ҳосил қилиш керак

---

бўлади. Бу ёқилғиларнинг кичик ениш иссиқликлари 14,5 ва 16,7 МДж/кг га
тенг.
Ечиш:
Шартли ёқилғининг сарфи:
В