‘zbekiston respublikasj o liy va ‘rta maxsus ta’lim V a zir lig I

Chaman-chaman gullarga,
Sayroqi bul bu ¡larga,
Ko'kni quchgan uylarga,
Baxt keltirgan to y larga,
Quvnoq va sho *x kuylarga,
Joydir go ‘zal Vatanim,
Boydirgo‘zal Vatanim,
Bunday yurtga farzand bo'lishning o‘zi boMmaydi. Buning uchun nima 
qilish kerak? Sofdil, o'qimishli, mehnatkash, xulq-u odobda boshqalarga 
o ‘mak bo'Iadigan fazilatlarga ega bo'lish kerak. Bulam ing hammasi 0 ‘tkir 
Rashid she’rlarida o ‘z ifodasini topgan. Mana, m aktab, o ‘qish, kasb-hunami 
olib ko‘ray!ik. «Maktab», «Kitob», «Sovg‘a», «Katta bo ‘lsam», «Etmish 
hunar ekan kam?», «Kim aybdor?», «Aka-uka» she’rlari buning javobidir.
Maktab haqida ko‘pgina she’rlar yozilgan. 0 ‘tkir Rashidning «Maktab* 
she’ri takroriy asarlardan emas. Bu asar alohida uslubga ega. Asar qahramoni 
endigina bog‘chani tark etgan bola, maktabga birinchi qadam qo‘yishi. Maktab 
qanday bo‘lar ekan, deb ikkilanib borgan bolani gulzor, maktab, o‘qituvchi 
alohida mehribonchilik bilan kutib olishi yosh qalbda maktabga, kitobga, 
o'qishga havasini orttiradi:
Mualiima opamiz 
Kutib oldi turib tik.
Gap so*radi quchoqlab 
Mehribon onamizdek.
Ozoda sinßaring 
Meni bag‘riga tortdi.
0 ‘qishga-o (rganishga 
Mehru havasim ortdi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

0 ‘tkir Rashid ishyoqmas, dangasa bolalar haqida anchagina she’rlar 
bítgan. «Qo‘g‘irchoq— o‘rtoq* she’ri ayniqsa, ta ’sirli chiqqan. Bolalar hayotda 
hech narsadan c h o ‘chimay, qoerqmay, yelka kerib yashashlari kerak. Buning 
uchun esa bolaning o ‘zi soglom , tetik bo‘lmog‘i darkor. Sog‘lom tetiklik 
qaerdan keladi? Bu bolaning yurish-turishiga, harakatiga bog‘liq. Agar 
bolamning o‘zi harakatchan bo'lmasa, jismoniy ish, sportga havas qo‘ymasa 
o'rtoqlaridan ortd a qolib, bir jonsiz qo‘g‘irchoqqa aylanib qolishi hech gap 
emas. Quddus ajoyib fe’lli bolalardan. Yozning jazirama issig‘ida ham to ‘n va 
telpak kiyib yuradi, d o ‘stlariga qo‘shilmaydi, ishyoqmaslik, dangasalik uning 
hamrohi bo‘lib qolgan. She’ming xulosasi ham yaxshi:
Demak Quddus soppa-sog 
Faqat juda erinchoq.
Odati — dangasalik,
Dangasalik — kasailik.
Katta ochsin ko ‘zini,
Davolaisin o ‘zini.
Tag ‘in yotib qolmasin,
Loyga botib qolmasin?/.
0 ‘tkir Rashid ayrim xulqi yomon bolalam i tabiatan uncha xush 
ko‘rmaydi. «Taniysizmi Karimni?», «U nim a derkin?», «Sobiming shu ishi 
to ‘g‘rimi?», «G‘ayrat va Omon», « 0 ‘sar-qaysar» singan asarlarida odob, 
axloqda boshqalardan orqada qolib ketgan bolalar ustidan kuladi. Bunday 
hajviy-yumoristik asarlar bolalami o‘zlari ustida o ‘ylashga, fahm-farosatli 
bo‘lishga ham on d a 'v a t etib kelmoqda.
0 ‘tkir Rashid «Ish bilmas va ish qilmas bola haqida», «G‘ozcha- 
mitti», «Sherali», «Eng o ‘zg‘ir nima?», «Ravshanjon va ayiqcha» kabi bir 
nechta ertak-dostonlar ham yozdi.
Bu a s a r la r n in g d e y a rli ham m asi k ich ik yoshdagi b o lala rg a
bag‘ishlanganligi bilan e ’tiborga loyiqdir. «G ‘ozcha-m itti»da o ‘rm on 
to ‘g‘risida, qushlar, hayvonlar, yirtqichlar haqida gap boradi. Bu yoshdagi 
bolalar jonivorlam ing turm ush tarzlarini uncha yaxshi bilmaydilar. Ular 
«G ‘o z c h a -m itti» n i tin g lash ib , jo n iv o rla m in g h ay o tlarin i, yashash 
sharoitlarini birm uncha bilib oladilar. Ayniqsa, g ‘ozchaning xatti-harakati, 
dovyurakligi, ishbilarmon va tadbirkodigi kitobxonda yaxshi taassurot qoldiradi.
Shoiming m ana bu misralariga e’tiborbering, unda o‘rmonda yashaydigan 
ko‘pgina jonivodaming jam bo‘lib yashashlari, ahil, do‘stliklari kimni xursand 
qilmaydi deysiz: