Ўзбекистон тарихи мавзу: Ўрта Осиё ҳалқлри ҳаётида

 
тахминан 960 йилда 
Самарқанд яқинида жойлашган Панжрудак қишлоғида 
туғилган.
 
Рудакийнинг таржимаи ҳолига бағишланган барча 
манбаларда уни камбағал оиладан эканлиги, ёшлигидаёқ 
мусиқа асбобларини яхши чалишни ва ашула айтишни 
севганлиги қайд этилади. Ёш шоирнинг ўзи шеърлар 
ёзиши ва мусиқага бўлган бундай муҳаббати тез орада уни 
машҳур қилиб юборади.
 
Рудакий форс-тожик шеъриятининг асосчиларидан бири 
ҳисобланади. ХI аср шоири Рашидийнинг айтишича, 
Рудакийнинг бир миллион уч юз минг байт шеъри 
борлиги ҳисоблаб чиқилган. Аммо бизгача минг байт, 
етиб келган, холос. Бу асарларда шоир дўстлик, муҳаббат, 
яхшилик қилиш, бировнинг дилини оғритмаслик каби 
улуғ инсоний фазилатларни улуғлайди. Доимо эзгулик 
қилишга чорлайди. 

---

Рудакийнинг
 
замондоши
Фирдавсий
(X-
XI аср 
бошлари Хуросоннинг Тус шаҳридан туғилган)
ўлмас 
“Шохнома”
асарини яратди.
Шу даврда Гордийзийнинг 
“Гўзал хабарлар”
асари, 
Байхакийнинг
ўттиз томлик тарих китоби, 
Мажидиддин Адмоннинг 
“Туркистон тарихи”
асари пайдо бўлди. Мухаммад Наршохий 
“Бухоро 
тарихини”
ёзди. Низомулмулкнинг 
“Давлатни 
идора” қилиш тўғрисидаги китоб”и
, Юсуф Хос 
Хожибнинг 
“Қутадғу билик”
асари, Махмуд 
Қашғарийнинг улкан ижтимоий – сиёсий классик 
асари ҳисобланган. 
“Турк тиллари луғати” 
“Девону луғатут турк”
майдонга келди. 
Мовароуннахр ва Хоразмда яна жуда кўплаб 
шоирлар ва ўша давр солномачилари ижод 
этишган, лекин уларнинг меросларининг ҳаммаси 
ҳам бизнинг давримизга етиб келмаган. 

---