Ўзбекистон ўз истицлол ва тарацциёт йўлимиз — бу гул билан цопланган йўл эмас, бу тоталитаризм меросидан халос бўлиш ва покланиш, мафкура вийлик иллати етказган зиён-зацматларни бар тараф этишнинг цийин, узоц давом этадиган йўлидир

1 Ислом Каркмов. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Асарлар, 3- 
жилд, Т., «Ўзбекистон», 1996 й,, 307-6.
2 Ўша асар, 309-6.
шт
i6o

---

ИСЛОҲОТЛАРНИНГ АСОСИЙ КОНЦЕПЦИЯЛАРИ
1. Хусусийлаштиришни бундан буён ҳам тармоқ ва 
минтақавий хусусийлаштириш дастури асосида амалга 
ошириш.
2. Хусусийлаштиришнинг марказини тармоқ ва мам- 
лакат даражасидан ҳудудий даражага кўчириш.
3. Йирик ва ўрта корхоналарни очиқ ҳиссадорлик жа- 
миятларига айлантириш, илгари тузилган ёпиқ турдаги 
акциядорлик жамиятларини очиқ турдаги АЖ сифатида 
қайта тузиш.
4. Деҳқон (фермер) хўжаликларини ривожлантириш, 
ерни деҳқонга умрбод фойдаланишга бериш масаласини 
ҳал қилиш.
Ушбу иккинчи боскцчда хусусийлаштириш механиз- 
мини такомиллаштириш, аҳолининг қимматли қоғозлар 
бозорига кириши учун кенг имкониятлар очиб бериш, 
хусусийлаштирилаётган корхоналарга тегишли барча ак- 
цияларнинг ярмидан кўпроғини эркин савдога қўйиш, 
фонд биржаси ва кўчмас мулк биржаси фаолиятини ри- 
вожлантириш вазифалари асослаб берилди.
Бу босқичда танловлар ва кимошди савдолари хусу- 
сийлаштиришнинг энг асосий усули бўлиши лозим, де- 
ган хулосага келади давлатимиз раҳбари.
Ўтиш даврининг иккинчи босқичида хусусийдашти- 
ришдан ташқари макроиқтисодиётни барқарорлаштиришга 
ҳам устувор аҳамият берилди. Ислом Каримов макроиқ- 
тисодий барқарорликка эришиш ҳақидаги фикр-мулоҳа- 
заларида хориж иқтисодиёт илмининг ва Ўзбекистонда 
иқгисодий ислоҳотларни амалга оширишникг муҳим ма- 
салаларини назарий жиҳатдан таҳдил қилади.
Маълумки, макроиқгисодий барқарорликка эришиш, 
биринчи навбатда, ўтиш даврида вужудга келган иқтисо- 
дий тангликка барҳам беришга қаратилган. Иқтисодий 
тангликнинг ўзи нима, барқарорлаштириш нима, деган 
тушунчалар совет иқгисодиёт илмида ўрганилмаган. Чун- 
ки танглик капиталистик иқгисодиётга хос, социадизм 
шароитида ишлаб чиқариш муносабатлари ишлаб чиқа- 
рувчи кучларнинг ўсиши билан режалаштириш орқали 
давлат томонидан мувофиқлаштирилади, деган қарашлар
6 - Ўзбекистон йўли 
161Ш % Ж

---

ЎЗБЕКИСТОМ ЙЎЛИ
ҳукмронлик қиларди. Шу сабабдан Презвдент қуйидаги- 
ларни уқтиради: «Барқарорлаштирувчи чора-тадбирлар- 
нинг самарадорлиги биз иқгисодий ташдик ва барқарорлик 
тушунчасига қандай маьно беришимизга, уларни қандай 
идрок қилишимизга, қайси мезонларга қўра баҳодаши- 
мизга кўп жиҳатдан боғлиқдир»’.
Асарда социализм даврида ишлаб чиқарувчи кучлар 
бвдан ишлаб чиқариш муносабатлари ўртасида мувофиқ- 
ликка иқгисодий қонунлар орқали эришилмагани, ишлаб 
чиқаришни ҳар қаидай йўл билан, ҳатто талаб бўлмаган, 
ҳеч кимга кераги йўқ маҳсулот етиштириш орқали бўлса- 
да, ўстириш қуруқ мақеадга айланиб қолганини қайд эта- 
ди, Бу эса. ўз навбатила, ишлаб чиқарувчвдарнинг иқти- 
содий масъулиятсизлиrини келтириб чиқариб, корхона- 
ларнинг технологияси, асбоб-ускуналари янгиланиши 
олдида тўсиқ ҳосил қилади, фан-техника янгиликларидан 
ажратиб қўяди. Ишлаб чиқаришнинг серхаражат бўлишига, 
ресурслардан нооқилона фойдаланишга (ўсиш суръатла- 
рини таъминлаш учун). тулов интизомининг бузилишига 
олиб келади. Натижада фойда ва зарар деган иқтисодий 
тушунчалар чуқур деформанияга учрайди. Марказлашти- 
рилган тақсимот орқали корхонага хом ашё ва бутловчи 
қисмлар келаверади, унинг сифатсиз маҳсулоти эса ис- 
теъмолчига жўнатилаверади. Истеъмодчи ҳам уларни ўша 
марказлаштирилган тақсимотга биноан олишга мажбур.
Аслвда. танглик мшлаб чиқарувчи учун огоҳлантирувчи 
қўнғироқ бўлиши лозим. У инқирозга тхтииб қолмаслиги 
\чун аниқ чора-тадбирлар белгилаши, ишлаб чиқариш 
сарф-харажатларини камайтириши, маҳсулотнинг сифа- 
ти ва рақобатдошлигини ошириши керак.
Ислом Каримов барқарорлаштириш дастурини ишлаб 
чиқишда нималарга эътибор бериш лозимлигини қайд 
этади. Бу борадага жаҳон тажрибасига ҳам ўз муносаба- 
тини билдиради. Улардан иккитасини — монетар ёнда- 
шувни ва рағбатлантиришга, иқгисодиётда номутаносиб- 1