Ўзбекистон ўз истицлол ва тарацциёт йўлимиз — бу гул билан цопланган йўл эмас, бу тоталитаризм меросидан халос бўлиш ва покланиш, мафкура вийлик иллати етказган зиён-зацматларни бар тараф этишнинг цийин, узоц давом этадиган йўлидир

1 Ислом Клримов. Ватан саждагоқ каби муқаддасдир. Асарлар, 3- 
жилд, Т., «Ўзбекистон», 1996 й., 34-6,
ШШ
204

---

ИСЛОҲОТЛАҒНИНГ АСОСИЙ КОНЦЕПЦИЯЛАРИ
ларни эгаллашни маънавий баркамоллик, тафаккур мус- 
тақиллиги билан боғлайди ва умуман иқгисодий ривож- 
ланиш маънавий юксалиш билан уйғун бўлиши сиесати- 
миз асосига қўйилишини ва бу тамойил тўла татбиқ эти- 
лишини таъкидлаб, шундай хулоса қилади: «Маънавият 
ва иқгисод бир-бирини инкор этмайди, балки бир-бири- 
ни қувватлаб, ўзаро таъсирланиб ривожланиб боради.
, Миллий камолот йўли мана шу»1.
Нафақэт маънавият. биринчи галда инсон эътиқоди 
ва тафаккури ислоҳотлар тўғри йўлдан боришига, жадал- 
лашишига таъсир кўрсатади, балки иқгисод ривожлани- 
ши ҳам ижодкор зиёлилар, ўқитувмилар, шифокорлар, 
олимлар, маданият ходимларини, таълим, илм-фан, соғ- 
лиқни сақлаш, маданият муассасаларини моддий қўллаб- 
қувватлаш учун шарт-шароит яратади.
Маърузада давлат маънавият билан боғлиқ соҳаларни 
ривожлантириш учун зарур ҳуқуқий-қонунчилик базасини 
мустаҳкамлаш бш ан бир қаторда унин]' моддий-иқғисодий 
муаммоларини ҳал қилишда ҳам асосий ҳомий эканлиги 
таъкидланиб, шундай фикр олға сурилади; «Халқимизнинг 
келажапг учун сувдай, ҳаводай зарур бўлган бундай соҳа- 
ларга биринчи ва энг катта ҳомий - давлатнинг ўзи. Маъ- 
навият жуда нозик тарбиявий соҳа- Буни ўзибўларчилик- 
ка ташлаб қўйиб бўлмайди»2. Маърузаца тарбия, ахлоқ, 
ислом дини, маданий-маънавий меросни, жумладан, ноеб 
тарихий ёдгорликларни сақлаш, миллий бойлигимиз 
ҳисобланган санъат асарларини излаб топиш ва мамла- 
катимизга қайтаришнинг аҳамияти, Ватан тарихи ва ма- 
даниятини, географияси ва иқғисодини, қадимий урф- 
одатларимизни боғчадан то олий ўқув юртларигача бўлган 
таълим-тарбия тизимида ўрганиш зарурати ҳақида фикр- 
лар билдирилди. Кичкинтой болалар учун миллий руҳдаги 
кўплаб мультфильмлар, бадиий ва видеофильмлар яратиш 
вазифаси қўйидди: «Токи фарзандларимиз фақат Уолт 
Дисней қаҳрамонларинигина билиб-таниб қолмасдан, 1
1
Ўша 
асар
35-6.
■
Ўша асар, 36-6.
205 
\%Vk

---

ЎЗБЕКИСТОН ЙЎПИ
ўзбек халқ эртакларини, миллий қаҳрамонларимизни ҳам 
танисин - билсин, улар билан ифтихор қилишга одат- 
лансин»1.
Кейинги фикр жуда муҳим илмий-методологик аҳа- 
миятга эга. У маънавий-маданий ислоҳотлар ва миллий 
ғоя концепциясида муҳим ўрин эгаллайди. Чунки, бирин- 
чидан, миллий қадриятларни болаликдан ўзлаштиришга, 
иккинчидан, миллий қадриятларнинг, миллий қаҳрамон- 
лар ибратининг соғлом миллий ғурурни шакллаятириш- 
даги аҳамиятини эсдан чиқармасликка ундайди. Қолаверса, 
мафкуравий иммунитет шаклланиши асослари ҳам асл 
миллий ва умуминсоний қадриятларни болаликдан пухта 
ўзлаштиришга бевосита боғлиқ. Инсонпарварлик ва ва- 
танпарварлик ғоялари, яхши хулқ ва бошқа эзгу инсоний 
фазилатлар шаклланиши ҳақида ҳам шундай дейиш мум- 
кин ва жоиз.
Фикрлар хронологияси ва изчиллигидан бир оз ол- 
динга кетиб, эътироф этиш лозимки, Ислом Каримов 
орадан 13 Йил ўтиб «Юксак маънавият — енгилмас куч» 
асарида ушбу фикрларини янада ривожлантиради, шу жум- 
ладан, кичкинтой болалар тарбияси учун жуда зарур бўлган 
қўғирчоқлар ва ўйинчоқлар ниҳоятда муҳимлиги тўғри- 
сида гапиради: «Бу дунёга ҳайрат кўзи билан боқиб, ундан 
ўзича маъно топишга интиладиган мургак фарзандлари- 
мизнинг қизиқиши ва ҳиссиётларига мос қўғирчоқ ва 
ўйинчоқлар ишлаб чиқариш масаласидир»3.
Маърузага қайтадиган бўлсак, унда маданий-маънавий 
меросга, динга, тарбияга муносабатда умуминсоний ва 
миллий қадриятларни уйғунлаштириб ендашиш, матбу- 
от, оммавий ахборот воситалари, телевидение ишларини 
яхшилаш вазифаси қўйилди.
Ижтимоий ислоҳотлар, миллий тикланиш, миллий тоя 
ва мафкура концепциясини яратишда Ислом Каримов- 
нинг «Тафаккур» журнали бош муҳаррирининг саволла-
1 Ислом Каримов. Ватак сажаагоҳ каби муқаддасдир. Асариар, 3- 
жилл, Т., «Ўзбекистон», )9% й., 38-6.
1 Ислом Карнмов. Юксак маънавият — снгилмас куч. Т., «Маънави- 
ят», 2008 Й„ 156-157-6.