Ўзбекистон ўз истицлол ва тарацциёт йўлимиз — бу гул билан цопланган йўл эмас, бу тоталитаризм меросидан халос бўлиш ва покланиш, мафкура вийлик иллати етказган зиён-зацматларни бар тараф этишнинг цийин, узоц давом этадиган йўлидир

1. 
Миллий-тарихий ва маданнй омил. Аҳолининг мил- 
лий-тарихий турмуш ва тафаккур тарзи, анъаналари ва 
Урф-одатлари халқнинг онги, менталитети — яъни, та- 
факкури ва психологиясининг, характерининг ҳамца тур- 
муш маданиятйнинг ўзига хослигини (миллийлигини) 
белгилайди. Муаллиф улардан энг муҳимларини санаб 
Ўтади:
1 Ўша асар, 41-6. 
!Ўша асар, 41-6.
27 V \U

---

ЎЗБЕКИСТОН ЙЎЛИ
— жамоавийлик («Чуқур илдизи ўтмишдаги анъана- 
вий жамоа турмуш тарзига бориб тақаладиган коллектив- 
чилик асослари Ўзбекистон халқига тарихан хосдир»!);
— катталарни ҳурмат қилиш, оилапарварлик ва бола- 
жонлик;
— очиқ кўнғиллик ва хайрихоҳлик, миллат ажратмас- 
лик, ҳамдардлик;
— ўзаро ёрдам.
Булар «кишилар ўртасидаги муносабатларнинг меъё- 
ри ҳисобланади»1
2, деб ёзади муаллиф. Шунингдек, у Ўзбе- 
кистон аҳолисига хос ватанпарварлик, меҳнатсеварлик, 
билимга, устозларга, буюк аждодларга, ислом динига ҳур- 
мат-эҳтиром3 каби фазилатларга эътибор қаратади, Асар- 
да кейинги хусусият шундай асосланади: «Ички ва ташқи 
сиёсатни ишлаб чиқиб амалга ошириш чоғцда ислом ди- 
нини эътиборга олиш муҳим аҳамиятга эга. Одамларнинг 
турмуш тарзида, руҳ
1
Штида, маънавий-ахлоқий қадрият- 
ларни шакллантирихцда, исломга эътиқод қшгувчи халқтар 
билан яқинлашиш истагида ҳам шу омил намоён бўл- 
моқда»4.
Мамлакатимизнинг қадимий тарихи, маданий меро- 
си, буюк алломалари ижоди ҳам халқимиз турмуши ва 
онгига доимо таъсир ўтказиб келган. Бугунги кунда ҳам 
у мазкур жабҳада тарихий пойдевор вазифасини ўтамоқ- 
да: «Ўтмишдаги алломаларнинг бебаҳо мероси қанчадан- 
қанча авлодларнинг маънавий-руҳий онгини ва турмуш 
тарзини шакллантирган эди ва у ҳамон таъсир кўрсат- 
моқда»5.
2. Демографик омнл. Ўзбекистоннинг аҳоли таркиби- 
да болалар, ўсмирлар ва ёшлар улуши жуда катта бўлиб, 
60 фоизни ташкил этади. Аҳоли ва меҳнат ресурслари- 
нинг ўсиш суръатлари баланд. Бу борадаги кўрсаткич яра-
1 Ислом Карнмов. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқгисод, сиёсат, ’ 
мафкура. Асардар, I -жидд, Т., «Ўзбекистон», 1996, 41-6.
2Уша асар, 41-6,
5Ўша асар, 41-6.
4Ўша асар, 41-6.
'Ўша асар, 42-6.
ййй
28

---

ЎТИШ ДАВРИ: ТАРАҚҚИЁТ НАЗАРИЯСИГА АСОС СОЛИНИШИ
тилаётган ва пенсияга чиқувчилар ҳисобидан бўшаётган 
иш ўринларига нисбатан сезиларли даражада юқори 
бўлган. Боз устига, бир томондан, СССР билзн бирга 
унинг ягона халқ хўжалиги ҳам парчаланиши, республи- 
калар ва корхоналар ўртасида кўплаб хўжалик алоқа- 
ларининг узилиб еки заифлашиб қолиши, иккинчи то- 
мондан, янги мустақил давлатлар иқгисодиётида ички 
тузилмавий ўзгаришлар юз бераётгани сабабли мавжуд 
иш ўриндари сонининг қисқариши оқибатида ушбу ма- 
сала Ўзбекистон учун кескин долзарблик касб этган эди. 
Мустақилликнинг илк йилларида аҳолининг аксарияти 
қишлоқ жойларда яшаган ва асосан (банд аҳолининг 38 
фоизи) деҳқончилик билан шуғулланган. «Ўз аждодлари 
қадимдан яшаб келган жойларга боғланганлик, кўчиб 
юришга мойилликнинг Йўқлиги республика аҳолисига хос 
хусусиятдир»1.
Оилалар серфарзандлиги, бир ишловчига бир неча 
боқиманда тўғри келиши ҳам бозор муносабатларига ўтиш- 
да ҳисобга олиниши, кам таъминланган оилаларнинг, 
аҳоли муҳтож қатламларининг ижтимоий муҳофазага тор- 
тилиши зарурлиги ҳам «шок терапияси»ни қўлламаслик- 
ни талаб қиларди.