Ўзбекистонда битум материалларини ишлаб чиқариш саноати

Кўрсаткич номи	БНД 200/300	БНД 130/200	БНД 90/130	БНД 60/90	БНД 40/60	БН 200/300		БН 130/200	БН 90/130	БН 60/90
Синаш Услуби
1. Игнанинг ботиш чуқурлиги, 0,1 мм:											По ГОСТ 11501
25 °С	201-300	131-200	91-130	61-90	40-60	201-300		131-200	91-130	60-90
0 °С, кам емас	45	35	28	20	13	24		18	15	10
2. Халқа ва шар бўйича юмшаш харорати, °С, паст емас	35	40	43	47	51	33		38	41	45	По ГОСТ 11506
3. Чўзилувчанлиги, см, кам емас:											По ГОСТ 11505
25 °С	-	70	65	55	45	-		80	80	70
0 °С	20	6,0	4,0	3,5	-	-		-	-	-
4.Мўртлик ҳарорати, °С, баланд емас	-20	-18	-17	-15	-12	-14		-12	-10	-6	По ГОСТ 11507
5. Чақнаш ҳарорати, °С, паст емас	220	220	230	230	230	220		230	240	240	По ГОСТ 4333
6. Қиздирилгандан кейин юмшаш ҳароратининг ўзгариши, °С, кўп емас	7	6	5	5	5	8		7	6	6	По ГОСТ 18180, ГОСТ 11506
7. Пенетрация индекси	От - 1,0 до +1,0						От -1,5 до +1,0					По приложению 2

26-расм. Қовушқоқ битумга игнанинг ботиш чуқурлигини аниқлаш учун пенетрометр асбоби

27-расм. Битумнинг чўзилувчанлигини аниқлаш учун дуктилометр асбоби

28-расм. Битумнинг юмшаш ҳароратини аниқлаш учун халқа ва шар асбоби

29-расмЙўлбоп нефт битумларининг маркалари
Йўлбоп нефт битумларининг қўлланиш доираси
14-жадвал

Қўлланиш доираси	Битум маркалари
Автомобил йўли қопламаси устки юзасига ишлов бериш, грунтларни мустаҳкамлаш	БНД 200/300 БН 200/300
Мустаҳкамлиги кам бўлган материалларидан фойдаланиб автомобил йўли қопламаси устки юзасига ишлов бериш	БНД 130/200 БН 130/200
Мўтадил иқлимли туманларда асфалтбетон қопламаларида, чақиқтош ва шағалли қопламаларни мустаҳкамлашда	БНД 90/130 БН 90/130
Асфалтбетон қопламаси таркибида жанубий туманларда, cонтинентал иқлимли ҳудудларда автомагистраллар қопламаларида, бошқа битум турларини қориштириб тайёрлаш учун	БНД 60/90 БН 60/90
Асфалтбетон қопламаси таркибида жанубий туманларда автомагистрал йўлларда, қуйма асфалтбетон тайёрлашда	БНД 40/60 БН 40/60

Навоийда Ўзбекистондаги энг йирик нефть ва битум кони топилди
“Саноат Енергетика Гуруҳи” ва “Контики-Ехплоратион” компанияси томонидан Ўзбекистондаги энг йирик нефть ва битум кони топилди.
Энергетика вазирлиги хабарига кўра, “Саноат Енергетика Гуруҳи” (СЕГ) “Контики-Ехплоратион” компанияси билан биргаликда Навоий вилояти Зарафшон тубсизлигида Ўзбекистондаги энг йирик ўта ёпишқоқ нефть ва битум – “Янги Ўзбекистон” конини топди. Кон Марказий Осиёдаги энг юқори технологияли конлардан бирига айланади.
“Янги Ўзбекистон” кони битумли нефть захиралари тахминан 100 миллион тоннага баҳоланмоқда. Битумли нефть қазиб олиш максимал йиллик даражаси 2025 йилга бориб 1 миллион тоннани ташкил этади. Битумли нефть қазиб олиш даражасини таъминлаш учун йилига 1500 та қудуқ қазиш режалаштирилган. Кейинги 12 йилда конни ўзлаштиришга 2,5 миллиард доллар миқдорида сармоя киритилиши тахмин қилинмоқда.
Лойиҳани амалга оширишнинг бошланиши 2021 йил 15 майига тўғри келиб, бунда ушбу муддатда биринчи қидирув қудуғини бурғилаш бошланган. Бурғилаш ишлари Самарқанд ва Навоий вилоятлари чегарасида олиб борилмоқда, баҳолаш ва ўзлаштириш қудуқлари чуқурлиги 400 метрдан 750 метргача. Бурғилаш жараёнида “алб”, “сеноман” ва “турон” даврларига оид шағалтош ва қумтош қатламлари топилган. Уларнинг барчаси нефть, қўшимча ёпишқоқ мой ва битум билан тўйинган.
Юқори ёпишқоқлик туфайли кон нафақат Ўзбекистон, балки Марказий Осиё минтақасидаги энг юқори технологияли конлардан бирига айланади. СЕГ томонидан углеводородларни ишлаб чиқариш учун бир қатор халқаро нефть конлари хизматларини кўрсатувчи компаниялар лойиҳага жалб қилинган, дейилади хабарда.
Ҳозирда маҳсулдор қалинликларни аниқлаш ва битум ва нефть конларини аниқлаш бўйича қидирув, қазиб олиш усулини аниқлаш бўйича тажриба-синов ишлари олиб борилмоқда.

Маълумот “KUN.UZ” сайтида эълон қилинган мақолага асосан