Ózbekstan respublikasí joqari hám orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

Tsitrat natriy tuwrı antikoagulyant bolıp, tek qandı suyıq jag`dayda saqlaw ushın (konservatsiya) isletiledi. Tsitrat natriy qanda dissotsiatsiyalanadı, kislotanın` 2 valentli anionı payda bolıp, qandag`ı kal`tsiy ionların baylap, qıyın dissotsiatsiyalanatug`ın duzg`a aylantıradı. Qanda ionlang`an kal`tsiydin mug`darı kemeyip ketip, protrombinnin` trombinge o`tiw protsessi toqtaydı. Sonın` ushın u`lken tsilindrlerde qan uyıp qalmay, suyıq jag`dayda saqlanadı. Eger nawqaslarg`a ko`p mug`darda tsitratlı qan kuyılsa, kal`tsiydin ulıwma mug`darı kemeyip ketip qaltıratpa jag`dayları kelip shıg`ıwı mu`mkin. Sonın` ushın ko`p qan kuyılg`anda venag`a kal`tsiy xlorid jiberip turıw kerek.
Bazan ju`rek glikozidlerinen za`ha`rlengende giperkal`tsemiyanı emlew ushın tsitrat natriy jiberiledi.
Tuwrı emes ta`sir etiwshi antikoagulyantlar: neodikumarin, sinkumar, fenilin tek in vivo, yag`nıy organizmde ta`sir ko`rsetedi, olar vitamin K g`a qarama-qarsı esaplanadı, vitamin K nı tasıp o`tiwshi belok penen baylanısıp, onın` aktivligin joq qıladı, na`tiyjede bawırda protrombin, prokonvertin payda bolıwın izden shıg`aradı, biraq bawırdın` basqa iskerligine ta`sir ko`rsetpeydi. Zatlardın` antikoagulyant ta`siri a`ste baslanıp, bir neshe ku`n dawam etedi, organizmde toplanıp qalıwı mu`mkin. Zatlar ha`mmesi ishiwge buyırıladı, bir-birinen aktivligi ta`sir tezligi xa`m dawamlılıg`ı menen parıq qıladı. Antikoagulyantlar menen emlengende qannın` protrombin indeksin tekserip turıw kerek. Zatlar trombozlar, emboliyalardın` aldın alıw ha`m emlew ushın (tromboflebit, miokard infarktı, stenokardiya, revmatizm sebepli ju`zege kelgen ju`rek keselliklerinde) qollanıladı. Qandı tezde suyıltırıw kerek bolg`anda, da`slep geparin, keyin tuwrı emes antikoagulyantlar qollanıladı. Tuwrı emes antikoagulyantlardın` keri ta`sirleri: gemorragiyalardı ju`zege keltiredi (a`sirese teri astına, silekey perdege qan quyıladı), allergik protsessler payda boladı ha`m bawır iskerligi to`menleydi. Balalarda al`buminler, mioal`buminler sintezi ha`mde kreatinfosfattın` bulshıq etlerde o`zlestiriliwi kemeyedi.
Tuwrı emes antikoagulyantlar mug`darı asqanda qan kete baslaydı, sonın` ushın sidik tekserip turıladı, olardın` mug`darı joqarlawı menen sidikte eritrotsitler payda boladı. Antikoagulyantlardı asqazan ha`m on eki barmaq ishek jarasında, jaralı kolitte, bu`yrek keselliklerinde, ha`miledarlıqta qollanıw qadag`an etiledi. Tuwrı emes antikoagulyantlardı bawır keselliklerinde abaylap qollanıw kerek.