Зиёвуддин Раҳим Дилдаги гаплар СЎзбоши

“ҚОМУС” СЎЗИНИНГ МАЪНОСИ 
“Қомус” сўзи луғатда “улкан денгиз – океан” маъносини билдиради. Маълумки, машҳур 
луғатшунос олим Маждиддин Муҳаммад Ферузободий (ҳижрий 817-йилда вафот этган) “Ал-Қомусул 
муҳит” номли луғат тузган. Мазкур луғат шу қадар шуҳрат қозонганидан Ферузободийдан сўнг луғат 
китоблари “қомус” деб аталган. Аниқроғи, “қомус” ва “мўъжам” сўзлари синоним сифатида қўллана 
бошланган. 
МАЪРУЗАДАН РОҲАТЛАНИШ 
Ҳозир панд-насиҳатлар жуда кўп, бироқ ҳамма гап улардан ибрат олишда, амал қилишда. 
Маърузани тинглаб, шунчаки роҳатланиб қўйишнинг ўзи етарли эмас. 
КУЛГИ ВА ЙИҒИ НИМАЛИГИНИ БИЛМАЙДИГАН ШАХС 
Мавриди келганида маза қилиб кулиш ёки дилдан йиғлаш ҳам бахт. Орамизда на кулишни, на 
йиғлашни биладиган одамлар ҳам бор. Уларнинг тирик мурдадан фарқи йўқ. 
ОЛТИН ЗАНГЛАМАС 

---

Ҳақиқат олтинга ўхшайди. Уни ёқсалар ҳам, ўраб-чирмасалар ёки ерга кўмиб ташласалар ҳам асл 
ҳолича тураверади. 
СУНЪИЙ ШИНАМЛИК 
Шариллаб оқаётган сув бўйида ўтирсангиз, боғ-роғларда сайр қилсангиз ўзингизни қийнаётган 
ўй-хаёллардан бироз фориғ бўлиб, енгиллашасиз. Инсон боласи ишлаб чиқарган жиҳозларда бундай 
хусусият йўқ. Сунъийликдан, дабдабадан қочиб, табиийликка, соддаликка интилишимиз сабаби шунда 
бўлса, ажаб эмас. 
МЕВАЛИ ДАРАХТ 
Мевали дарахтга тош отилади, бироқ тош отиладиган ҳамма дарахтлар ҳам мевали бўлавермайди. 
МУВОЗАНАТ ЗАРУРАТИ 
Ўта жиддийлик ҳам, бўлар-бўлмасга ҳингирлаб кулавериш ҳам яхши эмас. Инсон вақтида 
жиддий бўлишни, ўрни келганида табассум қилишни билиши керак. 
ЮТУҚҚА ЭРИШАЙ, ДЕСАНГИЗ... 
Одамда тартиб-интизом, субут, қатъият бўлмаса, ҳеч бир соҳада косаси оқармайди. 
УШАЛМАС ОРЗУ 
Ҳамманинг кўнглини оламан, барчани бирдек рози қиламан, деган одам мақсадига ета олмайди. 
Зеро, бу амримаҳол ишдир.