«zooinjeneriya» fakulteti

2-keste
Mayda shaqlı mallarǵa tómendegi emlew jumısları ótkerildi.

№	Toparlar	Mayda shaqli mal lar bas sani	Muolajalar
1.	Tajiriybe	5	Degelmintizasiya (antgelmintik) usuli menen emlendi. Albendazol (10%), .Dozasi hár bir tiri salmaqqa, yaǵniy 10 kg tiri salmaqqa 1 ml esabinda berildi. Suspenziya ash qarinǵa awiz arqali ishirildi.
2.	Baqlaw	5	Emlenbedi. Sebebi kaprologik- laboratoriyaliq tekseriw nátiyjesinde gelmentoz kesellikleri jas mayda shaqli mallarda aniqlanbadi.

№	Mallardiń túri	Parodası	Jinisi	Klinik tekseriw	Tekseriw nátiyjesi	Rayon, qala	aymaq
1-topar boyınsha ( úlken jastaǵi mayda shaqli mallar)
1	Kara-ala	jergilikli	Urǵashı	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
2	Sarı	jergilikli	Urǵashı	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
3	Sarı astı aq	jergilikli	Urǵashı	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
4	Sarı quyrıǵı aq	jergilikli	Urǵashı	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
5	Aq	jergilikli	Urǵashı	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
2-topar boyinsha (kishi jastaǵi mayda shaqli mallar)
1	Qara	jergilikli	Erkek	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
2	Qara-ala	jergilikli	Erkek	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
3	Aq	jergilikli	Erkek	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
4	Sarı	jergilikli	Erkek	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini
5	Qońır	jergilikli	Erkek	Klinik tekseriw	jergilikli hám uliwma ózgerisler kúzetilmedi	Nókis qalasi	Mákán puqaralar jiyini

№	Qaramallar túri	Jasıi	Jınısı	Aniqlangan kesellik	Degelmintizasiya jolı menen dawalaw.	degelmintizasiyadan keying dawalaw	Kesellik aqıbeti, boljaw
1-topar bo`yinsha (úlken jastaǵi qoy-eshkiler)
1	Kara-ala	7	Urǵashı	Monezioz	Antigelmintik .Albendazol 10%li suspenziya	Mart avgust aylarında	Sawaldı
2	Sarı	5	Urǵashı	Monezioz	Antigelmintik .Albendazol 10%li suspenziya	Mart avgust aylarında	Sawaldı
3	Sarı astı aq	9	Urǵashı	Monezioz	Antigelmintik .Albendazol 10%li suspenziya	Mart avgust aylarında	Sawaldı
4	Sarı quyrıǵı aq	7	Urǵashı	Monezioz	Antigelmintik .Albendazol 10%li suspenziya	Mart avgust aylarında	Sawaldı
5	Aq	6	Urǵashı	Monezioz	Antigelmintik .Albendazol 10%li suspenziya	Mart avgust aylarında	Sawaldı
2 topar bo`yinsha ( kishi jastaǵi qoy-eshkiler)
1	Qara	4	Erkek	-	Dawalanbadı	Mart avgust oylarinda	-
2	Qara-ala	1	Erkek	-	Dawalanbadı	Mart avgust oylarinda	-
3	Aq	2	Erkek	-	Dawalanbadı	Mart avgust oylarinda	-
4	Sarı	3	Erkek	-	Dawalanbadı	Mart avgust oylarinda	-
5	Qońır	4	Erkek	-	Dawalanbadı	Mart avgust oylarinda	-

Tájriybe nátiyjeleri.
İlimiy izertlewler nátiyjeleri hám alınǵan nátiyjeler analizi.
Patologikalıq processni emlew dáwirde gúzetilgen jergilikli hám ulıwma ózgerisler:
Tájiriybe hám qadaǵalaw toparı daǵı 10 bas qoylardı emlew dawamında olardıń organizminde tómendegi jergilikli hám ulıwma ózgerisler gúzetildi.
Tájiriybe toparı daǵı 5 bas qoylarda emlewdiń 1-kúninde tómendegi emlew alıp barıldı: haywanlardı kesellik gel`mintlerin zıyansızlandırıw maqsetinde albendazol 10% li antgelmintik suspenziya quralı 1ml/10 kg tiri salmaqqa salıstırǵanda jiberildi.. Tájiriybe toparı daǵı kesellengen haywanlardı emlew dáwirde olarda tómendegi klinikalıq belgiler gúzetildi. Emlewdiń 2-kúninde tájiriybe toparı haywanlarda dene temperaturası normalı kórsetkishlerde edi. Emlewdiń 3-kúninde tájiriybe toparı haywanlarda dene temperaturası normalı kórsetkishlerde edi. Azıqlanıwları jaqsılanǵan. Emlewdiń 4-kúninde tájiriybe toparı haywanlarda dene temperaturası normalı kórsetkishlerde boldı. Haywanlardıń azıq talap etiwi, ıshteyi jaqsı. Dene temperaturası 38.5 gradus Emlewdiń 5-kúninde tájiriybe toparı haywanlarda dene temperaturası normalı kórsetkishlerde boldı. Haywanlardıń azıq talap etiwi, ıshteyi jaqsı.. Dene temperaturası 38.5. Joqarı tańlay silekey perdesi isikindegi jergilikli temperatura aldınǵına salıstırǵanda derlik joǵalǵan.
Emlewdiń 6 -kúninde tájiriybe toparı haywanlarda dene temperaturası normalı kórsetkishlerde edi. Haywanlardıń azıq talap etiwi, ıshteyi yaqshi. Dene horarati 38.5 gradus. Emlewdiń 7-kúninde tájiriybe toparı haywanlarda dene temperaturası normalı kórsetkishlerde edi. Haywanlardıń azıq talap etiwi, ıshteyi jaqsı. Dene temperaturası 38.5 gradus. Bul gruppa daǵı haywanlardı emlew múddeti 7 kunni iyeledi. Kesellik patologiyasi olarda basqa gúzetilbedi. Qadaǵalaw toparı daǵı 5 basta kesellik belgileri anıqlanbadı.
Jumıstıń ekonomikalıq nátiyjeliligi.
Sharwashılıqta veterinariya ilajlarınıń natiyjeliligin ekonomikalıq tárepten analiz qılıw úlken áhmiyetke iye, onıń tiykarında haywanlardıń keselliklerin hám kesellikti kemeytiw, emlew jumıslarınıń nátiyjeliligin asırıw, kesellik waqtın kiskartiriw, haywanlar padasını shólkemlestiriw jatadı. Ekonomikalıq zıyan haywanlardıń kesellikleri menen baylanıslı bolǵan zıyannıń pul formasındaǵı ańlatpası. Veterinariya ilajların ótkeriw ushın ǵárejetler - bul olardı ótkeriw menen baylanıslı bolǵan barlıq ǵárejetler muǵdarı.
Qoylardaǵı gel`mintoz keselliklerdi emlew ushın tómendegi ǵárejetler ketedi.
1. Májburiy satılıwınan alınatuǵın pul muǵdarı:
Bz = Xs x Tn - Pm
Xs - haywanlardıń sanı
Tn - haywandıń ortasha ózine túser bahası
Pm - Májburiy satılıwınan alınatuǵın pul muǵdarı
Bz= 10 x 14 00 000 = 14 000 000 - 8000 000 = 6000 000 swm
2.Ekonomikalıq nátiyjelililikti anıqlaw:
Iyis = Bz - vx
Bz – Satılǵan ónimnen alınǵan daramad
vx - veterinariya ǵárejetleri - 500 000 swm
Iyis = 6000 000 - 500 000 = 5500 000 swm
3. veterinariya ilajınıń 1 swm ǵárejetine iktisodiy natiyjeliligi:
I = Iyis : vx
vx = 500 000
Iyis = 55 00 000 : 500 000 =11so`m
Qoylardaǵı gel`mintoz moniezioz keselligin emlewde 1 so`m ǵárejetke 11so`m
ekonomikalıq nátiyjelililik alındı.
3-Keste
Jumıstıń ekonomikalıq nátiyjeliligi

Kórsetkishler	Ólshem birligi;	Qoylardı albendazol suspenziyasi menen gel`mintsizlentırıwdeǵı qárejet
1.Gel`mintsizlentırıw kólemi qoy bas sanı;	bas sanı	10
2.Gel`minsizlentırıw sanı 1 jılda	márte	2
3. Haywandıń ortasha ózine túser bahası (1 basqa)	so`m	1 400 000 x10 = 14 000 000
4. Majbúriy satılıwınan alınatuǵın pul muǵdarı (1 basqa)	so`m	800 000 x10 = 8 000 000
5.Satılǵan ónimnen alınǵan daramad	so`m	14 000 000 - 8 000 000 = 6 000 000
6.Veterinariya ǵárejetleri	so`m	500 000
Jami ekonomikalıq nátiyjelik	so`m	6 000 000 – 500 000 = 5500 000
Vteterinariya ilajınıń 1 so`m qárejetine ekonomikalıq nátiyjelik	so`m	5500 000 : 500 000 = 11 so`m

Juwmaqlawlar ha`m usinislar

1. Gelmintoz kesellikleriniń tuwrı gelmintotkaprologik diagnostikasında antgelmintik dáriler qollanıwı kerek.
2. Keselliktiń aldın alıw ushın shártli saw hám tawır bolıp ketken qoylar degelmintizasiya jumısların alıp bariw hám emlewleri hár 6 ayda, jılına 2 mártebe báhár hám gúz aylarında tákirarlanıp isletilip turılıwı kerek.
3..Qoylar moneizioz menen zıyanlanıw dárejesin úyreniw maqsetinde, Qaraqalpaqstan respublikası Nókis qalalıq xalıqtıń jeke menshik qoyları xojalıqlarında tekseriwler 30-35 % ke shekem gelmint penen zıyanlanganlıǵı anıqlandı.
4. Albendazol suspenziyasınıń awız arqalı berilgende gelmintlerge ta`sir etiw ónimdarlıǵı 100% ti quraydı.
5. Qoylardıń moneiziozǵa qarsı qarsı gúresinde sınap kórilgen dárilerden
10 % li Albendazol suspenziyasi Bendaz poroshogine qaraǵanda ta`sir etiw dozası joqarı hám nátiyjeli ekenligi anıqlandı.
6. Qoylardı gelminsizlendiriwde antigelmintik preparatınıń nátiyjesi salıstırǵanda albendazol suspenziyasınıń joqarı nátiyje beriwi hám arzanlıǵı,1 márte gelminsizlendiriw 80 000 somdı quraytuǵını anıqlandı.
7. Mallarǵa degelmintizasiya usılı menen emlengende 1 sum ǵárejetlerge 11, 00 swm ekonomikalıq nátiyjelililik alındı.
DÍQQATLARÍNÍZ UShÍN RAXMET !!!