«zooinjeneriya» fakulteti

Pıtkerıw qánıygelık jumısınıń aktuallıǵı sonnan ıbarat Qoylardiń monezioz keselligin úyreniw, qoyshılıqta monezioz keselligin emlew hám aldın alıw is ilajları, keselliktiń qoylardı baǵıw hám saqlaw sharayatlarına baylanıslıǵın úyrenıw bolıp tabıladı.
Pıtkerıw qánıgelık jumısı maqsetı. Respublikamızda qoyshılıq tarawında bazar ekanomikasına ótiw processinde ekanomikalıq mashqala bolıp turǵan bir waqıtta Respublikamızdıń suwǵarılatuǵın taw hám taw aldı, taslaq jerlerde qoylarda tez-tez ushrasıp turǵan, ulken zıyan keltirip atırǵan parazitar kesellikleriniń payda bolıwı, olar shaqıratuǵın kesellikler epizotologiyası, qozǵatıwshılar morfologiyası, biologiyası, keseliktiń klinik belgileri, patologo-anatomiyası, diagnostikası, emlew sharaları hám aldın alıw ilajların, bar resurs komponentlerinen paydalanıwdı názerde tutıwshı antigelmint dárilerin qosıp invaziyaǵa qarsı gúresiwdiń nátiyjeli usılların islep shıǵarıwdan ibarat bolıp tabıladı.

Guyis qaytarıwshı haywanlardıń moniezioz keselligi
Monezioz - Guyis qaytarıwshı haywanlarǵa tán gel`mintoz kesellik bolıp, Anoplocephalidae sem`yasına kiretuǵın tsestod - Moniezia. expansa hám M. benedinilar haywanlardıń jińishke isheklerinde parazitlik etiwi nátiyjesinde kesellik kelip shıǵadı.Klinik tárepten kesel haywanlardıń azıp ketiwi,kem qanlıǵı hám keselliktiń baslanǵısh dáwirinde nerv dizimi jumısınıń iskerliginiń buzılıwı,invaziyanıń súrinkeli basqıshında bolsa ishki záharleniw menen kesellik xarakterlenedi.
Kesellik qozǵatıwshıları: Sharwa malları hám jabayı gúyis qaytarıwshı haywanlarda 10 túrge tiyisli monieziyalar parazitlik qıladı. (M.I.Kuznecov,1972.)
Ózbekstan hám oraylıq Aziyada qoy- eshkiler arasında monieziyalardıń eń kóp tarqalǵan wákilleri - Moniezia expansa hám M.benedeni túrleri ǵana ushıraydı.Qaramallarda bolsa bul túrlerden tısqarı Moniezia antutmnalia (Kuznecov,1967.) va M.alba Rerroncito.1879. túrleri hám tabılǵan. Moniezia expansa uzınlıǵı 10 metrge shekem bolatuǵın denesi (strobila) aq sút reńli,tıǵız hám tınıq emes shar sıyaqlı bası (skoleksi) forması jalpaq onıń keńligi 0.7-1 mm, tórt oval formadaǵı,diametri 0.30-0.37 mm bolǵan sorǵıshlar menen táminlengen.Moyın bólimi kelte,deneniń buwınlarǵa bólingen bólimi basınan 3mm aralıqta baslanadı.(1-suwret.) Eki jınıslı buwınlardıń uzınlıǵı 0.52-0.57 mm,keńligi 0.87-1.92 mm.Hár bir buwında 150 den 327 shekem máyeklik bolıp olar urǵashı jınısıy bezleriniń arqasında jaylasqan.Urǵashı jınısıy aǵzalar jup bolıp jelpigishsıyaqlı máyeklikler 0.37-0.17 mm úlkenlikte boladı.Jetilgen máyekler altı túrli yamasa tórtmúyesh hám ushmúyesh formada,úlkenligi 0.05-0.06 mm.

Monezia benedini cestodlarınıń dúzilisi M.expansanin dúzilisine uqsas boladı. Monezia benediniń denesi sarǵısh ak reńli M.expansaǵa qaraǵanda bir qansha kelte uzınlıǵı 2.5-4 metr,keńligi 26mm