Birinchi bob bo’yicha xulosalar Suv tarkibida oziqa zaxirasi deganda undagi mavjud o’simliklar, jonivorlar hamda ularning parchalanishi natijasida hosil bo’lgan (ayni paytda ularning baliqlar tomonidan iste’mol qilinayotganligi yoki qilinmayotganligidan qat’iу nazar) mahsulotlar majmuasiga aytiladi. Suvlarda tirik bo’lmagan tashqi tabiiy omillar majmuasidan (kislorod, mineral moddalar, abiotik omillar) tashqari, o’simliklar va jonivorlar dinyosining xilma-xil nisbatda mavjud bo’lishi (biotik omillar) ham, shuningdek, zaharlangan mahsulotlar baliqlar hayotiga ta’sir qilib, ularni nobud qiladi.
Baliqlar oziqlanish tipiga ko’ra suv qatlamining yuza qismida, o’rta qismida va suv tubida yashovchi guruhlarga bo’linadi. Suvning tubidagi, ya’ni pastki qatlamidagi leshch, zog’ora, osetrsimon baliqlar, asosan, bentoslar, chuvalchanglar va boshqa jonivorlar bilan oziqlanadi. Seld, sudak, qalin peshanador baliqlar, odatda, suv qatlamining yuza qismida va o’rta qatlamida yashab, fito va zooplanktonlar bilan oziqlanadi.
II BOB. BALIQ TURLARI
Respublikamiz suv havzalaridagi keng tarqalgan baliq turlari
O’ZBEKISTON SUV HAVZALARI BALIQLARINING OILALARI
Teza (anti teza)
|
Sistematik belgilar
|
1(38)
|
Tanasi simmetrik. Ko’zlari simmetrik joylashgan
|
2(3)
|
Tanasi 5 qator suyakli bo’rtmalar bilan qoplangan: bitta yelka, ikkita yon, ikkita qorin. Og’zi pastda, 4 ta muylovi bor. Tumshug’I cho’zilgan.
Bakralar oilasi - Acipenseridae
|
3(2)
|
Tanasi tangachalar bilan , tikanchalar va plastinkalar bilan qoplangan yoki yalang’och, lekin suyakli bo’rtmalar qatori
bo’lmaydi
|
4(11)
|
Yelka suzgich qanotining orqasida sho’lardan ayrilgan yog’ suzgich
qanoti bor
|
5(8)
|
Og’zi mo’ylovsiz, tanasi tangachalar bilan qoplangan
|
6(7)
|
Tangachasi yirik. Tanasida dog’lar yo’q. Yon chizig’ida 100 dan kam tangacha. Og’zi katta emas, deyarli tishsiz
Siglar oilasi - Coregonidae
|
7(6)
|
Tangachalari mayda, tig’iz o’rnashgan, tanasida dog’lari bor.
Kallasi yalang’och. Yon chizig’ida 100 dan oshiq tangacha. Og’zi katta, tumshug’ining oxirida joylashgan, jag’ida tishlari bor.
Lososlar oilasi – Salmonidae
|
8(5)
|
Mo’ylovlari bor, tanasi yalang’och
|
9(10)
|
Yelka va ko’krak suzgich qanotlarida o’tkir tikanlari bor. Kallasi kichkina siqilgan.Og’zi katta yarim pastda. Mo’ylovlari 4 juft
Mushuksimon laqqachalar oilasi - Ictaluridae
|
10(9)
|
Yelka va ko’krak suzgich qanotlarida tikanlar yo’q. Kallasi katta yassi. Tumshug’i keng. Ko’zlari juda mayda. Og’zi pastki, mo’yloqlari 4 juft. Anal suzgich qanotida 5 ta shoxlangan ho’lalari
bor.
|
11(4)
|
Tog’ laqqachalari oilasi-Sisoridae. Yog’ suzgich qanoti yo’q
|
12(13)
|
Anal suzgich qanoti juda uzun unda 70 dan ortiq sho’lalar bor. Yo’lka suzgich qanoti kichkina 5 tadan ko’p bo’lmagan sho’lalari bor. Ko’krak suzgich qanotining birinchi sho’lasi yirik baʼzan qirralik. Mo’ylovlari 3 juft.
Laqqasimonlar oilasi- Siluridae
|
13(12)
|
Anal suzgich qanotida 70 dan kam sho’lalari bor
|
14(15)
|
Qorin suzgich qanotlari tikan shaklida. Elka suzgich qanotining oldida bir nechta erkin o’rnashgan tikanlari bor. Tanasi yonboshidan suyakli plastinkalar bilan qoplangan
Tikanbaliqlar oilasi-Gasterosteidae
|
15(14)
|
Qorin suzgich qanotlari normal. Elka suzgich qanotining oldida
erkin o’rnashgantikanlari yo’q yelka va analsuzgich qanotlari uzun, yolka suzgich qanotida 55 tadan ko’p bo’lmagan, anal suzgich
qanotida 30 tadan ko’p sho’lalari bor.
|
16(17)
|
Ilonboshlar oilasi – Channidae (Ophiocephohidae).
|
17(16)
|
Yelka suzgich qanotida ( agar ular ikkita bo’lsa) ikkalasida 55 dan kam sho’la bor.
|
18(19)
|
Jag’lari kuchli cho’zilgan va baquvvat tishlar bilan qurollangan. Tumshug’i siqilgan.elka suzgich qanoti orqasiga ancha orqaga surilgan va anal suzgich qanotining ustida joylashgan
Cho’rtanbaliqlar oilasi - Esocidae
|
19(18)
|
Jag’lari cho’g’ilmagan, tumshug’i siqilmagan.
|
20(29)
|
Yelka suzgich qanotlari 2 ta,o’zaro bir – biri bilan yaqinlashgan yoki uzoqlashgan, agar bitta bo’lsa ikki qismdan tashkil topgan.
|
21(28)
|
Qorin suzgich qanotlari ko’krak suzgich qanotlari ustida yoki ozgina orqada.
|
22(23)
|
Tanasi yalangoch yoki tikanlar bilan qoplangan,tangachalar bilan emas. Kallasi katta, tepadan siqilgan(dorzo-ventral) qopqoq oldining orqa chetida bittadan tikani bor baʼzan ular teri ostida yashiringan
bo’ladi. Toshbo’qabaliqlar oilasi – Cottidae
|
23(22)
|
Tanasi tangachalar bilan qoplangan
|
24(25)
|
Qorin suzgich qanotlari qo’shilib ketgan, disk shaklidagi so’rg’ichni hosil qilgan.
Eshvoylar oilasi - Gobiidae
|
25(24)
|
Qorin suzgich qanotlari birga qo’shilib ketmagan.
|
26(27)
|
Birinchi yelka suzgich qanoti sho’lalari tikanlimas.Yon chizig’i yo’q. Goloveshkalar oilasi-Eleotridae
|
27(26)
|
Birinchiyelka suzgich qanotlari sho’lalari tikanli.Yon chizig’i bor.
Anal suzgich qanotidagi dastlabki ikkitasi tikanli. Oyquloq kopqog’i qirralik. Jag’larida tishi bor. Olabug’alar oilasi – Percidae
|
28(21)
|
Qorin suzgich qanotlari ko’krak suzgich qanotlari orqasida sezilarli. Kallasi yonidan siqilgan, tepa qismi tangachalar bilan qoplanmagan. Aterinalar oilasi – Aterinidae
|
29(20)
|
Yelka suzgich qanoti bitta , tikansiz yoki faqat 1-2 chisi tikanli.Qorin suzgich qanotlari, ko’krak suzgich qanotlaridan ancha orqada.qornida
ularda odatda 5 ta shoxlangan sho’lalari bor.
|
30(31)
|
Oyquloq pardasi erkin, oyquloq oralig’iga o’smagan.Yon chizig’i yo’q. Kallasi yalang’och,jag’i kichik tishchali.
Seldsimonlar oilasi – Clupeidae
|
31(30)
|
Oyquloq pardasi odatda oyquloqlar o’rtasidagi oraliqqa qarab o’sgan. Yuqorigi jag’i bita jag’oldi suyagi bilan o’ralgan
|
32(35)
|
Yon chizig’i yo’q. Dum suzgich qanoti aylana
|
33(34)
|
Anal suzgich qanoti qisqa(8-11 sho’lali) va qorin tomon surilgan,sezilarli darajada yelka suzgich qanotiningoldida yoki asosining ostida joylashgan. Kallasi tangachalar bilan qoplangan.
Petsiliyalar yoki karptishlilar oilasi- Poecilidae
|
34(35)
|
Anal suzgich qanoti uzun ( 15-21 ta sho’lali) anal va yelka suzgich qanotlarining orqa qismi bir-birining ro’parasida joylashgan.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
