12-Mavzu: Sirtlarning o‘zaro kesishuvi va ularning yasash usullari. Yordamchi tekislik usuli. Yordamchi sferalar usuli. Sirtlarning

---

12-Amaliy mashg’ulot. 
12-Mavzu: Sirtlarning o‘zaro kesishuvi va ularning yasash usullari. 
Yordamchi tekislik usuli. Yordamchi sferalar usuli.Sirtlarning 
o‘zaro kesishuvi chiziqlarini yasash usullari. Yordamchi tekislik 
usuli. Yordamchi sferalar usuli. Sirtlarning o‘zaro kesishuvi 
chiziqlarini yasashni ekstsentirik va kontsentrik usullari 
 
 
Ishdan maqsad: Sirtlarning o’zaro kesishuvi va ularni yasash usullari haqida 
tushunchalarni rivojlantirish va ularga oid masalalarni ishlash bo’yicha ko’nikma va 
malakalarni shakllantrish. 
Masalaning qo’yilishi: Tinglovchi variant bo’yicha berilgan masalani A4 
format qog’ozida kerakli asboblar yordamida bajarishi lozim. 
 
 
1-Masala: To’g’ri doiraviy silindr bilan uch yoqli piramidaning kesishish
chizig’i yasalsin.
Echish:
1. Piramidaning har qaysi qirrasi orqali yordamchi gorizontal proektsiyalovchi R, P, N
tekislik o’tkazamiz va qirralarning silindr sirt bilan kesishuv nuqtalarini (1, 2, 3, 4, va 
5, 6 nuqtalarni) topamiz.
2. Keyin piramidaning yoqlarida, shu piramida uchini asosi bilan tutashtiruvchi bir 
necha to’g’ri chiziq olamiz va ularning ham silindr sirt bilan kesishuv nuqtalarini 
topamiz. Shaklda piramidaning ACS yog’ida olingan MS chiziqning silindr sirt
bilan kesishuv nuqtasi (7,7') ni topish ko’rsatilgan. 
3. 
MS chizig’idan o’tgan yordamchi Q tekislik piramidaning BCS yog’ini ham to’g’ri 
chiziq bo’yicha kesib yana bitta (7, 7' dan boshqa) nuqtani beradi. Bu nuqtaning 
gorizontal proektsiyasi 7 da, frontal proektsiyasi esa 8'1' chiziqda bo’ladi. 
AS qirradan o’tgan yordamchi N tekislik piramidaning BCS yog’idagi 8,8' nuqtani 
beradi. 
Piramida silindrning ustki asosi bilan uchburchak (2,4,6, 2', 4', 6') bo’yicha, yon sirti 
bilan esa berk siniq egri chiziq bo’yicha kesishadi.