Fiskal siyosat

---

FISKAL SIYOSAT
Reja:
·
Fiskal siyosatning moxiyati va usullari.
·
Davlat xarajatlari mul’tiplikatori.
·
Soliq mul’tiplikatori.
·
Balanslashgan byudjet mul’tiplikatori.
·
Diskret va nodiskret fiskal’ siyosat.
·
Byudjet takchilligi va ortiqchaligi.
·
Byudjet ortiqchaligini chegirib olish va byudjet kamomadini
moliyalashtirish usullari.
·
O`zbekiston Respublikasi soliq - byudjet siyosati.
 
 
1. Fiskal siyosatning moxiyati va usullari.
Davlatning asosiy vazifalaridan biri iktisodiyotni barkarorlashtirish
xisoblanadi. Bunday barkarorlashtirishga monetar siyosat vositalari katori
fiskal siyosat orkali xam erishiladi. Fiskal siyosat shuningdek, byudjet-solik
siyosati deb xam aytiladi.
Byudjet-solik siyosati deganda noinflyatsion YAIM ishlab chikarish
sharoitida iktisodiyotda to`lik bandlilikni, to`lov balansining
muvozanatini va iktisodiy o`sishni ta`minlashga karatilgan davlat
xarajatlari va soliklarini o`zgartirishni o`z ichiga olgan chora
tadbirlar tushuniladi.
Iktisodiyot turgunlik yoki pasayish davrida bo`lgan vaziyatlarda davlat
tomonidan ragbatlantuvchi fiskal siyosat-fiskal ekspansiya olib boriladi.
YA`ni, davlat kiska muddatda iksodiyotning pasayishi muammosini davlat
(https://elib.buxdu.uz)
ADABIYOTLAR 622452 TA
VIDEODARS 982 TA
AUDIOKITOB 2205 TA

---

xarajatlarini oshirish yoki soliklarni kamaytirish, yoxud ikkalasini bir
vaktning o`zida olib borish evaziga xal etadi. Uzok muddatda davlat
xarajatlarining yukori bo`lishi va soliklarni kamaytirish ishlab chikarish
omillarining o`sishiga va natijada, iktisodiy saloxiyatning ko`tarilishiga
olib kelishi mumkin. Ammo, bunga Markaziy bank tomonidan olib
boriladigan pul-kredit siyosatidan samarali foydalanish va davlat
xarajatlari tarkibini makbul xolatga olib kelish orkaligina erishish mumkin.
Iktisodiyotda to`lik bandlik va ortikcha talab natijasida inflyatsiya kelib
chikishi mumkin bo`lgan vaziyatlarda cheklovchi fiskal siyosat- fiskal
restriktsiya olib boriladi. CHeklovchi fiskal siyosat davlat xarajatlarini (G)
kamaytirish yoki soliklarni (T) oshirish yoki bo`lmasa ikkala tadbirni bir
vaktda olib borish orkali iktisodiyotning davriy o`sishini chegaralashdan
iborat. Kiska muddatli davrlarda ushbu tadbirlar talab inflyatsiyasini
kamaytiradi. Uzok muddatli davrlarda esa yukori soliklar iktisodiyotda
stagnatsiyaga olib kelishi mumkin. Bu esa mamlakatning iktisodiy
saloxiyatini izdan chikaradi. Bunga davlat xarajatlaridan samarasiz
foydalanish ko`shimcha turtki bo`lishi mumkin.