Himoyaga ruxsat etaman” Markaz direktori Z. Mo’minov
I . Masala shartini ongli ravishda o`zlashtirish
Download 0.72 Mb.
|
S.Alijonova
- Bu sahifa navigatsiya:
- II. Masala shartlarini yozilishi.
- Masala shartlarini tahlil qilish . BUNING UCHUN
- Masalaning yechilishi Masalaning yechilishini tekshirish
- III. TASNIFLANGAN AYRIM MATNLI MASALALARNI YECHISH , NAMUNALARI VA IZOHLARI
- Ikki sonni ularning yig`indisi va ayirmasi yordamida topish
- 1-usul
I . Masala shartini ongli ravishda o`zlashtirish .
a) tayyorgarlik ishi. Berilgan murakkab masalani yechishga o`quvchilarning diqqatini va tegishli bilimlarini jalb qilish lozim( ba`zi vaqtlarda masalani yechish uchun, masalan, tabiyot , adabiyot va shu kabi fanlardan olingan bilimlardan foydalanish talab qilinadi; masalaning tanish boshqa masalaga bog`lanishdan yoki o`xshashligidan foydalanish ham lozim).
masala shartlarini o`qish yoki eshitish. II. Masala shartlarini yozilishi. nomlarni belgilash va masalaning asosiy savolini qo`yish bilan qisqacha bir satrga yozish; b) bir hil miqdorlarni bir qator qilib ustun yoki jadval shaklida yozish yoxud masala shartlaridagi turli momentlarni ayrim satrlarga yozish; v) masala shartlaridagi sxemalar, chizmalar va shu singarilardan foydalanib yozish; g) shartlarni takrorlash; Masala shartlarini tahlil qilish . BUNING UCHUN: masalada nima ma`lum ekanligini aniqlash; nnnimani topish kerakligini aniqlash; masalada qanday miqdorlar ko`rsatilganini va ular o`rtasidagi nisbatni aniqlash. Shu joyda tushunilmagan so`z terminlar izoh qilinishi kerak; murakkab masalani bir necha sodda masalalarga ajratish yo`lini izlab topish ( masalalarni tahlil qilishda sintetik, analitik va analitik – sintetik usullarni qo`llash); masalaning yechish rejasini qanday tuzish lozimligini aniqlash mumkin. Masalaning yechilishi Masalaning yechilishini tekshirish « turmush tajribasi » bilan tekshirish; Masalaning to`g`ri yechilganligini hisoblash bilan tekshirish. Masala yechilgandan keyin uning ustida ishlash berilgan masalani boshqacha – qisqaroq vq ixchamroq usullar bilan yechish; masalaning yechimini sonli formula bilan yozish; o`quvchilarga o`z kuzatganlaridan, gazeta, kitob, jurnallardan materiallariga asoslanib masalalar tuzdirish. O`quvchi tomonidan bu bosqichlarni amalga oshirish masala yechishni puxta va samarali bo`lishiga olib keladi. III. TASNIFLANGAN AYRIM MATNLI MASALALARNI YECHISH , NAMUNALARI VA IZOHLARI Biz yuqoridagi bandda matnli masalalarni tasniflashda ularning yechimi usullari hamda mavjud amallar komponentlarini asos qilib oldik. Shuni ham unutmaslik kerakli, ko`pgina matnli masalalar bir necha usul bilan yechiladi. Bunday masalalarni yechishda tartibga solish bir usul bilan masala yechishni yaxshi o`zlashtirib olgandan keyingina yangi usulga o`tish lozim. Bir necha usuldan eng qulayini, maqsadga muvofig`ini tanlab olish kerak. Masalani bir necha usul bilan yechish ishi masala yechish metodini yaxshi tushunishga yordam beradi, o`quvchilarni tashabbuskorligini, masala yechish usullariga nisbatan topqirlik qobiliyatini rivojlantiradi. Masala yechishning turli usullariga o`tishda o`quvchilarga taklif etilgan usullarga katta e`tibor berish, ularni tahlil qilish, baho berish, eng sodda va ratsional usullar topgan o`quvchilarni rag`batlantirish kerak. Endi ayrim masalalar yechilishlari bilan tanishib chiqaylik. Masala shartida berilgan son miqdorlar natural son, kasr sonlar ham bo`lishi mumkin. Bizning asosiy maqsadimiz shu guruh masalalardagi umumiylikni qayd etib yechilish yo`llarini ko`rsatishdan iboratdir. Ikki sonni ularning yig`indisi va ayirmasi yordamida topish Tayanch masala: ikki sonning yig`indisi 1000 ga, shu sonlarning ayirmasi 292 ga teng bo`lsa, shu sonlarni toping. Katta son, kichik son + ayirma bo`lgani uchun, ikki sonning yig`indisini, kichik sonning ikkilanganiga ayirmaning qo`shilgani deb qarash mumkin. Ikki sonning yig`indisidan ularning ayirmasi ayrilgandan keyin, kichik sonning ikkilanganini hosil qilamiz. Yig`indiga ayirmani qo`shsak, katta sonning ikkilanganini hosil qilamiz.
2) 708 : 2 = 354 (kichik son) 3) 354 + 292 = 646 (katta son) Tekshirish: 354 + 646 = 1000. 2-usul: 1) 1000+292=1292 2) 1292 : 2 = 646 (katta son) 3)646 – 292 = 354 (kichik son) Tekshirish : 354 + 646 = 1000. 1-masala. Uchta qopdagi kartoshka 156 kg keladi. Birinchi qop ikkinchisidan 18 kg og`ir, ikkinchisi esa uchinchisidan 15 kg yengil. Xar bir qopda qanchadan kartoshka bor. 1) (kg) 2) (kg) 3) (kg) Tekshirish: 59+41+56=156 (kg) Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling