Маркшейдерлик иши ва геодезия

“Маркшейдерлик иши ва геодезия” кафедраси
«Тасдиқлайман» кафедра мудири:

доц. Казаков А.Н.

« »
2022 г.

Фан: Карташунослик
Карташунослик фанидан Курс иши

гурух


Талаба
Рахбар Шам сиев а Н. М.

Курс иши мавзуси:
Т О П Ш И Р И Қ (вариант- )

Бошланғич маълумотлар: Карташуносликдан маърузалар тўплами ва амалиёт бўйича ҳисобот материаллари



Қўлланмалар:
К урс иш и ёзиш учун услубий -курсат м а.
1. Мирзалиев Т., Сафаров Э.Ю., Эгамбердиев А., Корабоев Ж.С. Карташунослик. Дарслик Тошкент.: Чўлпон номидаги нашриёт матбаа ижодий уйи, 2012. 240 б
2. Берлянт А.М. Картография. М.: Аспект-Пресс, 2002.336 с
3. Judith A. Tyner. Principles of map design. UK, USA, The guilford press, 2010
4. Мирзалиев Т. Картография. Фан нашриёти 2004й.
Матн қисм: К ириш, асосий қисм, хулоса, адабиёт лар , илов алар.
График қисмининг тузилиши: К арт алар, планлар, схем алар в а ж адв аллар


Қўшимча машғулотлар ва кўрсатмалар



Курс ишини топшириш муддати

Бажариш бўлимлари	1	2	3	ҳимоя
План
Факт

Курс иши раҳбари Шамсиева Н.М.
Тошкент – 2022

MUNDARIJA
Kirish: ASOSIY QISM………………………………………………………. 4
I BOB
(Mavzuning dolzarbligi, maqsadi va vazifasi…………………………………….4

1. 
   Kartografiya va geoinformatika tushunchalari………..……………………7
   

2. 
   Geodeziyaning topografik plan olish nazariyasi va praktikasi bilan bog’liqligi…………………………………………………………………………..9
   
3. 
   Qadimiy va tarixiy Kartografiya va geoinformatika, yerning yumaloqliginining o’lchash ishlariga bo’lgan ta’siri ………………..………..11
   
4. 
   Mahalliy o’lchovlarda plan olish shahobchalarini hosil qilish…………...18
   

II BOB

1. 
   Ishning asosiy hisob kitob qismi.…………………………..………….…….22
   

2. 
   Direksion burchaklarni hisoblash…….…………………………….………24
   
3. 
   Koordinata orttirmalarini hisoblash….…….……………………..……….26
   

3. 
   Xulosa…………………………………………………………….………………..48 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati…………………………………………. 49
   

Kirish

Mavzuning dolzarbligi: Kurs ishi Mavzusining dolzarbligi doirasida quyidagilar belgilanadi:

• 
  kishilarning kundalik hayoti va faoliyatida, jamiyatning iqtisodiy rivojlanishida, turli geografik tadqiqotlarda kartalarning o’rni alohida bo’lib yer yuzasidagi voqea va hodisalarning hududiy tarqalishi kartalarda ko’rgazmali tarzda tasvirlanishi o’rganiladi;
  
• 
  geografik adabiyotlarda yer yuzasidagi voqea va hodisalar so’z bilan ifodalansa, geografik kartalarda maxsus belgi-modellar yordamida chizma usullarida tasvirlanishiga e’tibor qaratiladi;
  
• 
  geografik kartalarning asosini topografik kartalar tashkil qilishi, biror hududning geografik kartasini tuzish uchun, o’sha hududning topografik plani va kartasining tuzilishi belgilanadi;
  
• 
  joyning topografik kartasini tuzish uchun kartaning negizi hisoblangan geodezik asos bo’lishi, bu orqali yerning shakli, kattaligi va boshqa o’lchamlari aniqlanadi, so’ngra topografik kartaning asosi yaratilishi, geodezik asosning yuzaga kelishi mazmun jihatidan o’rganiladi.
  

Ushbu kurs ishining maqsadi: Mamlakatimizda qishloq xo’jaligini rivojlantirishda planli-kartografik mahsulotlar katta ahamiyatga ega bo’lib, yer tuzish tashkilotlari yerdan oqilona foydalanish masalalarini yechishda ulardan keng foydalanadi. Barcha yer toifalarining doimiy hisobini olib borish, yer tuzish lo- yihalarini ishlab chiqish, yerdan foydalanish hamda almashlab ekish dalalari chegaralarini belgilash, aholi turar joylari, yo’llar, sug’orish tarmoqlari va boshqalarni joylashtirishda plan hamda kartalar asos bo’lib xizmat qiladi. Yerlarni sug’orish va ularning zaxini qochirish, tuproq eroziyasiga qarshi kurash tadbirlarini va boshqa shu kabi masalalarni planli-kartografik hujjatlar yordamida amalga oshiriladi. Agrotexnik qoidalarga oid ko’p masalalarni yechish uchun ham tuproq, relef, o’simlik qoplami, suv havzalari tasvirlangan planli-kartografik hujjatlar bo’lishi lozim. Planli-kartografik hujjatlar mamlakat mudofaasi uchun ham zarur.
Shuning uchun geodeziya fanini chuqurroq o’rganish natijasida oliy, amaliy va
kosmik geodeziya kabi sohalar muhim ahamiyatga ega. Yerning shakli va o’lchamlarini aniqlash, geodeziya tayanch tarmoqlarini qurish hamda uning katta qismida bajariladigan yuqori aniqlikdagi geodezik ishlarni amalga oshirishda, yer- ning ichki kuchi ta’sirida yer po’stining siljishini o’rganish va boshqa shu kabi yuqori aniqlikda bajarish talab qilinadigan geodezik ishlar oliy geodeziyaning o’rganish vazifasiga kiradi. Amaliy geodeziyada turli injenerlik inshootlar o’rnini qidirish, loyihalash, joyga ko’chirish, ularni qurish jarayonida geodezik o’lchashlar bilan ta’minlash, bino hamda inshootlar deformatsiyasini o’lchash va boshqa shu kabi ishlar amaliy jihatdan yuqoriligi bilan ajralib turadi. Kosmik geodeziya — oliy geodeziyaga doir ilmiy masalalarni Yer suniy yo’ldoshlarini, Oy, planetalar va turli kosmik uchish apparatlarini kuzatish orqali yechish yo’llarini o’rganadi.
Ushbu kurs ishining vazifasi: Ushbu kurs ishining asosiy vazifalaridan biri sifatida Hozirgi zamon geodezik texnikalaridan foydalanib, har xil murakkab geodezik ishlarni bajarish yo’lga qo’yilmoqda. Berilgan yer bir qismining planini va kartasini tuzishda Yerning suniy yo’ldoshi yordamida yer nuqtalari koordinatalarini tez va kam mehnat sarflab aniqlash, topografik s’yomka natijalarini maxsus kartaga yozib olib, kompyuterda ishlab chiqish va joyning elektron kartasi yoki joyning raqamli modelini tuzish texnologiyasi keng qo’llanilmoqda. Geodeziya fani – geografiya, astranomiya, topografiya va kartografiya, geofizika va boshqa fanlar bilan uzviy bog’langan.