Mavzu: O’lchashlarni bajarish metodikasini ishlab chiqish va atestatsiyalash tartibi

Mavzu:O’lchashlarni bajarish metodikasini ishlab chiqish va attestatsiyalash tartibi.

Bajardi: J.Niyazimbetov

Qabul qildi: E.Qo’shmonov

REJA:

• 1.O’lchas haqida tushuncha.
• 2.O’lchashlarni bajarish metodikasini ishlab chiqish.
• 3.Attestatsiyalash tartibi.
• 4.Foydalanilgan adabiyotlar.

Oʼlchash - bu umuman har xil kattaliklar toʼgʼrisida informatsiya qabul qilish, oʼzgartirish demakdir. Bundan maqsad izlanaѐtgan kattalikni son qiymatini qoʼllash, ishlatish uchun qulay formada aniqlashdir. Oʼlchash jaraѐni - bu solishtirish eksperimentini oʼtkazish jaraѐnidir (solishtirish qanday usulda boʼlmasin).

• Oʼlchash - bu umuman har xil kattaliklar toʼgʼrisida informatsiya qabul qilish, oʼzgartirish demakdir. Bundan maqsad izlanaѐtgan kattalikni son qiymatini qoʼllash, ishlatish uchun qulay formada aniqlashdir. Oʼlchash jaraѐni - bu solishtirish eksperimentini oʼtkazish jaraѐnidir (solishtirish qanday usulda boʼlmasin).
• Oʼlchash turlari
• Oʼlchanaѐtgan kattalikning sonli qiymatini topishning bir necha xil turlari (yoʼllari) mavjuddir. Quyida shu yoʼllar bilan tanishib chiqamiz.

Bevosita oʼlchash - Oʼlchanaѐtgan kattalikning qiymatini tajriba maʼlumotlaridan bevosita topish. Masalan, oddiy simob-li termometrda ѐki lineyka ѐrdamida oʼlchash. u = s·x; Bunda: u - muayyan birlikda ifodalanѐtgan oʼlchanaѐtgan kat-talikning qiymati; s - shkalaning boʼlim qiymati; x - shkaladan olingan qaydnoma. Bilvosita oʼlchash - bevosita oʼlchangan kattaliklar bilan oʼlchanaѐtgan kattalik orasida boʼlgan maʼlum bogʼlanish asosida katalikning qiymatini topish. Masalan, tezlikni oʼlchash. u = f (x1 x2 ...xn). Majmuiy oʼlchash - bir necha nomdosh kattaliklarning bi-rikmasini bir vaqtta bevosita oʼlchashdan kelib chiqqan tenglama-lar tizimini yechib, izlanaѐtgan qiymatlarni topish. Masalan, har xil tarozi toshlarining massasini solishtirib, bir toshning maʼlum massasidan boshqasining massasini topish uchun oʼtkaziladigan oʼlchashlar, haroratni qarshilik termometri orqali oʼlchash. Birgalikdagi oʼlchash - turli nomli ikki va undan ortiq kattaliklar orasidagi munosabatni topish uchun bir vaqtda oʼtkaziladigan oʼlchashlar. Misol, rezistorning 20 0S dagi elektr qarshiligi qiymatini turli temperaturalarda oʼlchab topish.

• Bevosita oʼlchash - Oʼlchanaѐtgan kattalikning qiymatini tajriba maʼlumotlaridan bevosita topish. Masalan, oddiy simob-li termometrda ѐki lineyka ѐrdamida oʼlchash. u = s·x; Bunda: u - muayyan birlikda ifodalanѐtgan oʼlchanaѐtgan kat-talikning qiymati; s - shkalaning boʼlim qiymati; x - shkaladan olingan qaydnoma. Bilvosita oʼlchash - bevosita oʼlchangan kattaliklar bilan oʼlchanaѐtgan kattalik orasida boʼlgan maʼlum bogʼlanish asosida katalikning qiymatini topish. Masalan, tezlikni oʼlchash. u = f (x1 x2 ...xn). Majmuiy oʼlchash - bir necha nomdosh kattaliklarning bi-rikmasini bir vaqtta bevosita oʼlchashdan kelib chiqqan tenglama-lar tizimini yechib, izlanaѐtgan qiymatlarni topish. Masalan, har xil tarozi toshlarining massasini solishtirib, bir toshning maʼlum massasidan boshqasining massasini topish uchun oʼtkaziladigan oʼlchashlar, haroratni qarshilik termometri orqali oʼlchash. Birgalikdagi oʼlchash - turli nomli ikki va undan ortiq kattaliklar orasidagi munosabatni topish uchun bir vaqtda oʼtkaziladigan oʼlchashlar. Misol, rezistorning 20 0S dagi elektr qarshiligi qiymatini turli temperaturalarda oʼlchab topish.
• bilvosita
• Oʼlchash turlari
• bevosita
• majmuiy
• birgalikda
• mutlaq
• nisbiy 58
• Mutlaq oʼlchash - bir ѐki bir necha asosiy kattaliklarni bevosita oʼlchanishini va (ѐki) fizikaviy doimiylikning qiymatlarini qoʼllash asosida oʼtkaziladigan oʼlchash. Nisbiy oʼlchash - kattalik bilan birlik oʼrnida olingan nomdosh kattalikning nisbatini ѐki asos qilib olingan kattalik-ka nisbatan nomdosh kattalikning oʼzgarishini oʼlchash.