Ўзбекистон Республикаси Соѓлиќни саќлаш вазирлиги Тошкент Медицина Академияси


Агарда хар турли иккита синамасида глюкоза концентрацияси миёри ортиши кузатилса хомиладорларда кандли диабет ташхисига шубха тугдирмайди


Download 178 Kb.
bet11/13
Sana30.04.2023
Hajmi178 Kb.
#1408318
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Bog'liq
22-Kandli diabet

Агарда хар турли иккита синамасида глюкоза концентрацияси миёри ортиши кузатилса хомиладорларда кандли диабет ташхисига шубха тугдирмайди.

Уч соатлик ПТТГ синамаси миёрий курсатмалар хомиладорларда 100 гр глюкоза билан.(1998 йил)

Глюкозани кабул килгандан сунгги вакт

Кон плазмасидаги глюкоза концентрацияиси, ммоль/л

0
1 соат
2 соат
3 соат

<5,83
<10,55
<9.16
<8,05



Кандли диабет билан касалланган беморларда
хомиладорликни кечиши
Кандли диабет билан касалланган беморларда хомиладорлик ва тугиш асоратлар билан кечади, хомиладорликнинг ривожланишига таъсир килади, перинатал улим ошади ва хомиладорликни кандли диабетга нохуш таъсири юзага келади. Умумий хомиладор аёллар ичида углеводларга нисбатан толерантлик (сезувчанлик) 17 % кузатилади. Бундан ташкари 50-60 % кандсиз диабет булмаган аёлларда буйрак глюкозурияси кузатилади. Хомиладор аёлларда нисбатан купрок липид, эркин ёг кислоталар ва кетон таначалар ошиши кузатилади. Бу эса йулдош кортизол ва плацентар лактоген секреция натижасида келиб чикадиган гормонал фаолияти хисобланади.Шундай килиб хомиладорлик диабетоген эффектга эга, сог аёлда диабетга ирсий мойиллик булади, углевод алмашинуви бузилиши кузатилади.
Беморларда эса кандли диабетни декомпенсацияси юзага келади. Хомиладорлик вактида кандли диабет I ёки П.типи юзага келади, купинча инсулинга боглик шакли. Хомиладорликга катъий каршиликлар:
1. Кандли диабет огир хили лабил кечувчи; гипогликемия ва кетояцидозга мойиллиги булган тури;
2. Кандли диабет кон-томир асорати билан кечиши; (диабетик микроангиопатия, буйрак етишмовчилиги, регинопатия).
3. Кандли диабетга ота ва она томондан ирсий мойиллик.
4. Она ва болани резус омили тугри келмаслиги. Хомиладорликни давом эттириш масаласини акушер-гинеколог ва эндокринолог бирга ечиш зарур. Бунда куйидаги ишларни бажариш лозим:
1. К.Д. билан касалланган хамма тугиши мумкин булган аёлларни махсус назоратга олиш.
2. Хомила булишни режалашда хар бир аёл индивидуал
эндокринолог, терапевт, окулист, акушер-гинеколог куригидан утиш лозим.

3. Кандли диабет билан касалланган бемор аёлда хомиладорликни тухтатишни айтиш керак, каршилик курсатса диабетни ирсий утиши мумкинлигини тушунтириш керак.


Беморни госпитализация килиш.
Кандли диабет билан кассалланган аёлда хомиладорлик аникланса эндокринология булимига ёткизилиши керак. Иккинчи марта эндокрин булимига хомиладорликни 20-24 хафтасида еткизилади. Хомиладорликнинг 30-34 хафтасида беморни акушер-стационарга юборилади. Госпитализация вазифаси:
1. Тулик клиник текшириш, хомилани саклаш масаласини ечиш.
2. К.Д. максимал компенсация учун инсулинотерапия ва адекват даволаш тадбирларини танлаш.
3. Хомиладорлик асоратлари (кечки токсикоз, купсувлик) ва соматик бузилишларни топиш ва даволаш.
Хомиладорликни кандли диабетда кечиши.
К.Д. билан касалланган аёлларда 80 % хомиладорлик асорат билан кечади. Куп холларда куйидаги асоратлар кузатилади:
1. 30-40 % касалларда хомиладорлик эрта тугаши кузатилади. Бунинг сабаби 1-типда К.Д. декомпенсацияси, даволаш яхши назорат килинмаслик, кетоацидоз ривожланиши, тухумдон дисфункцияси, урогенитал инфекция ривожланиши. Диабетик кольпитлар, эндоцервицитлар, кандидоз хомиланинг ривожланишига нохуш таъсир килади.
2. Кечки токсизлик. К.Д.сиз аёлларда (хомиладор аёлларда) 10 % холда кузатилади. К.Д. билан касалланганларда 60 % холда учрайди. Бунинг келиб чикишига кичик тостомирларнинг диабетик микроангиопатия, йулдош, бачадон атеросклеротик таъсирланиш, конни гемотологик хусусиятини бузилиши (ички томир диссеминирланиб ивиш синдроми). Кечки токсикоз нефропатия билан, шиш, буйрак етишмовчилиги билан намоён булади. Диабетик нефропатия булган беморларда кечки ва эрта токсикоз купрок кузатилади. Токсикозни даволаш умумий коидаларга асосан олиб борилади. К.Д. компенсацияси билан бирга микроциркуляцияни яхшилайдиган седатив, гипотензив диуретик препаратлар буюрилади. Оксигемотерапия, витаминлар ва липотроп воситалар кенг фойдаланилади. Урогенитал инфекция бор холда бактериал препаратлар буюрилади.
Шуни айтиш лозимки, хомиладорликдаги невропатия бутун умр диабетик невропатия холида булади.
3. Купсувлик 30-60 % К.Д. хомиладор аёлларда кузатилади.
Кандли диабет булган хомиладор аёлларда купсувлик 1-3 %, энг купи 10 % холда кузатилади.
Купсувлик хомиладорликни кечишини кийинлаштиради, кечки токсикоз пайдо булишига туртки булади, хомила нуксон билан ва улик тугилишига олиб келади.
Купсувлик ривожланиш патогенезида хомиланинг полиурияси, хомила атрофидаги сувларда канд ошиши сабаб булади, чунки глюкоза йулдош тусигидан утади.
Нормада хомиладор аёллар 1,5-3 л суюклик булади, К.Д. булган аёлларда 6 л гача булади. Сув куп булгани туфайли хомилани актив харакати юзага келади, бу эса киндикни бушашига ва гипоксия келиши ва бола нуксон билан тугилишига олиб келади. Бундан ташкари йулдошга нисбатан босим ошиб уни кон билан таъминланишини бузади. Йулдош гормон ишлаб чикариш функциясии пасаяди. Бачадон-йулдош кон айланиш бузилади. Булар хомила озикаланиши ёмонлашувига, хаёти фаолияти пасайишига олиб келади. Тугма гипоплазия ва метабалитик етишмовчилик ошиши, биринчи уринда гипоксия натижасида хомила улиши мумкин.
Купсувликни даволаш учун К.Д. мослаштирувчи даволар килинади. Диабетик фетопатиянинг энг огир асорати бу хомила улими. Перинатал улим адабиёт маълумотларга караганда К.Д. билан касалланган беморлар 8-35 %, махсус клиникаларда 7-11 % гача.
Диабетик фетопатияда бола огир вазнли (4,500 кг ва ундан куп) тугилади. К.Д. декомпенсация боланинг катта тугилишига сабаб булади, чунки глюкоза йулдош тусигидан утади, бу хомилада гиперинсулинизмга олиб келади. Гиперинсулинизмда липогенез ошади, суюклик тупланади, шишга мойиллик ва вазн ошиши кузатилади. Хомила липогенез ошиши билан онадан келаётган глюкозани утилизация килади. Инсулин - бу гормон юзаки анаболик эффектга эга. Йулдош лактоген хам юкори эффектли анаболик гормон, у таъсирига кура усиш гормонига ухшаш. Анаболик гормонларнинг ошиши, гиперинсулинемия ва глюкозанинг куп булиши - бу К.Д. беморлардаги хомиланинг катта булишига асосий биологик омил.
Хомиланинг куп нуксонли ривожланиши хам диабетик фетопатияга хос Л.П. Бакулевнинг фикрича КД бемордан тугилган болаларда умумий популяцияга нисбатан 3-4 марта купрок нуксонлар булади. Хает билан номуносиб нуксонлар 2,6 % учрайди.
Тугма нуксонларга купсувлик, кичик тос аъзоларда микроциркуляцияни бузилиши, сурункали декомпенсация кетоацидоз билан ва гипоглемия булиши мумкин. Айникса хомиладорликни бошланиш даврида купрок учрайдиган аномалиялар-бу нерв системаси, юрак, йирик кон-томирлар, оёк ва кул, умуртка, жаглар тугма нуксони.
Диабетик фетопатия билан тугилган болалар узига хос куринишга эга. Улар шишган, кам фаол, ционотик, думалок ойсимон юзли, кенг диспропорционал елкали, кичик бошли, терида конталаш булади. Бундай болалар яхши эммайди, вазни камаяди, ташки мухитга яхши мослаша олмайди, уларда тез-тез респератор узгаришлар. (Нафас олиш бузилиши, нафас йуллари касалликлари, упка ателектози) булади, сариклик кузатилади.
Чакалоклик даври диабетик фетопатияларда асоратлар билан кечади. Куп учрайдиган респиратор касалликлар (нафас тезлашиши, апноэ, кескин таъсирчанлик, холсизлик, уйкучанлик) олдин хомила упка мембрана геаменози билан боглашар эди. Лекин, хозир респиратор узгаришлар сурфанктантни кам ишлаб чикарилиши хисобланади. Гиперинсулинизмда кортизол упка ферментлари активлаштирувчи таъсири блокланади. Упка ателектази юзага келади, суюклик хомила тукимасида йигилади. Юрак ва буйракга ортикча юк тушади.
Фетопатия хамма белгиларини хисобга олиб тугиш даврида хомила хаёти ва соглигига (булар анрексия, бош, тана, елка камари шикастланиши, гипоксия, гипогликемия) хамда, КД ирсий мойиллик булишига хавф булади.
Онада КД булса хомила аъзо ва системаси нотулик ривожланади. Хомила функционал етилмаган, мослашиш пастлиги билан тугилади. Булар хомиланинг куп улими билан асосланади.
Хомиладор аёлларда кандли диабет кечиши

Куп холларда аёллар КД I типи, у огир кечади ва инсулин билан даволаниш билан харектерланади.
Инсулинга боглик КД тугиш ёшидаги аёлларда камрок учрайди.
Хомиладорлик биринчи даврида (20 хафтагача) КД оддий кечади. Токсикоз хам кузатилади ва купинча диабетик невропатияси бор аёлларда. Инсулинга эхтиёж бу даврда ошмайди.
Хомиланинг 16-20 хафталардан бошлаб, КД кечиши огирлашади, бу йулдош гормон ишлаб чикарувчи аъзо сифатида уз функциясини ошиши она организми энергетикасини ёг оркали таъминланади.
Бу даврда инсулинга мухтожлик ошади, кетоз булиши кузатилади.
35-36 хафтадан бошлаб инсулинга мухтожлик камаяди ва КД стабил кечиши билан характерланади. Бу онадан куп глюкоза келишига хомила гиперинсулинизми билан жавоби хисобланади.
Кандли диабетни кечиш огирлиги ва даволаш усуллари катъий назаратда булиши керак:
1. Кандни туширувчи таблеткалар (сульфаниламид ва бигуанидлар) хомиладорликда тавсия килиш мумкин эмас.
2. КД бор хомиладор аёллар купрок инсулинатерапияга мухтож.
3. Адекват терапия танлашда гипергликамияга эътибор бериш керак, глюкозурияга эътибор бериш керак эмас (хомиладорда буйрак глюкозурияси булиши мумкин)


  1. Download 178 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling