& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

Da`nekersiz dizbekli qospa ga`ptin` quramιndag`ι jay ga`plerdin` bir-birine qarama –qarsι ma`nide aytιlg`an tu`rine qarsιlas dizbekli qospa ga`p delinedi.
Bul dizbekli qospa ga`ptin` jay ga`plerinen` arasιndag`ι qarsιlaslιq ma`niler to`mendegishe an`latιladι.
1.Birinshi jay ga`pten an`lasιlg`an is-ha`reket,waqιyag`a ekinshi jay ga`ptin` mazmunι qarama-qarsι keledi..Mιsalι Bunι ko`rgen Da`rmenbay juwιrιp kele sala tastι qozg`altpaqshι bolιp edi,A`wezov onιn` aldιn aldι.Batιr qolιn sheshiwdi qarιndasnan o`tinip edi,qolιn sheshiwdin` ornιna qarιndasι ag`asιn o`ltiriwge ja`rdemlesti..
2.Ha`rbir jay ga`pte antonim so`zlerdin` keliwi arqalι qarsιlaslιq ma`ni bildiriledi. Bizler alg`a qaray ju`rip kettik,olar keyin qayttι.Sen arman iytersen` birew Berman iyterdi.Dushpan ku`ldirip aytadι,dos jιlatιp aytadι.
3.Jay ga`plerinin` bayanlawιshlarιnιn` birinin` bolιmlι, ekinshisinin` bolιmsιz formada keliwi arqalι qarsιlaslιq ma`ni bildiriledi. Amanlιq a`ri-beri tιn`lap bag`ιp edi,olardιn` tiykarg`ι maqsetke oralatug`ιn tu`ri bolmadι. Bunι esitip qudaydan talay-talay tilegenmen,heshqaysιsι qabιl bolmadι.
3. Da`nekersiz sebep-na`tiyje dizbekli qospa ga`p
Quramιndag`ι jay ga`plerdin` biri ekinshisinin` sebep ya na`tiyjesin bildiretug`ιn dizbekli qospa ga`ptin` tu`rine da`nekersiz sebep-na`tiyje dizbekli qospa ga`p delinedi.
Sebep-na`tiyje dizbekli qospa ga`plerdi anιqlawda jay ga`plerinin` ma`nilik qatnasι,orιn ta`rtibi ha`m intonatsiyalιq o`zgesheligine qaraldι.Mιsalι 1Ku`n jιlιdι, ton`lar jibise basladι.2.Keypi birden o`zgerdi,yadιna bunnan ko`p jιllar burιng`ι waqιya tu`sti.
Bul mιsallardιn` birinshisinde da`slepki qospa ga`ptin` birinshi jay ga`pi son`g`ι jay ga`ptin` is-ha`reket,waqιyalarιnιn` isleniw sebebin bildiredi,yag`nιy ton`lardιn` jibise baslawιna ku`nnin` jιlιwι sebebshi.Al kerisinshe,ekinshi qospa ga`ptin` son`g`ι jay ga`pi birinshi jay ga`ptin` isleniw na`tiyjesinin` sebebin bildirip kelgen ,yag`nιy keypinin` birden o`zgeriwine yadιna bunnan ko`p jιllar burιng`ι waqιyanιn` tu`siwi sebebshi.
Da`nekersiz sebep-na`tiyje dizbekli qospa ga`p quramιndag`ι jay ga`plerdin` orιn ta`rtibi ma`nilik qatnasιna qaray eki tu`rli o`zgeshelikke iye boladι. Olardιn` biri sebep-na`tiyje ,al ekinshisi na`tiyje-sebep ma`nisinde keledi.Sebep-na`tiyje dizbekli qospa ga`ptin` sebep yamasa na`tiyje bildiriwshi jay ga`pinin` qaysιsιnιn` burιn ya son` kelgenligi olardιn` ma`ni ha`m intonatsiyalιq o`zgeshelikleri arqalι anιqlanadι.