0 ‘zbek3ST0n tarixi umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 8- sinfi uchun darslik

zamin yaratdi?
2. Nima uchun Shohruxbiy davlatni ,,otaliq“ unvonida boshqargan?
3. Norbo‘tabiyning xonlik tarixidagi o‘mi uning qaysi xizmati bilan 
belgilanadi?
33- §. XVIII asrning ikkinchi yarmi - XIX asrning 
birinchi yarmida Qo‘qon xonligida siyosiy ahvol
Olimxonning taxtga 
chiqisbi
Avvalgi mavzularda qayd etilgan ikki guruh 
o‘rtasidagi kurashda Olimxonni qo‘llab-quvvat- 
lagan guruhning qo‘li baland keldi. Olimxon 
1798-yilda taxtga o‘tqazildi. Uning hukmronligi davrida (1798-1810) 
xonlikning mavqeyi har qachongidan ham yuksaldi. Davlat endi 
Qo‘qon xonligi nomi bilan atala boshlandi. 1805-yilda Olimxon
120

---

o‘zining xonlik nomi yozilgan kumush tanga pul (dinor)ni zarb 
ettirdi va o‘zini xon deb e’lon qildi.
Mazkur pul davlatning moliya va soliq tizimida tartib o ‘rnatishga 
xizmat qildi. Olimxon minglar sulolasi hokimiyatining qonuniyligi 
e’tirof etilishi uchun sulolaning kelib chiqishi Bobur Mirzodan 
boshlanishi haqidagi rivoyatdan foydalandi.
|
Rivoyat tarixiy kitoblarga „Oltin beshik“ nomi bilan kirgan.
• 
Rivoyatga ко ‘та, Bobur Mirzo shayboniylardan yengilib, Mova- 
rounnahrdan Farg'ona orqali chiqib ketadi. Yo 'Ida Bobur Mirzoning 
ayollaridan biri o'g'il farzand ko'radi. Biroq uni olib ketmaydilar, 
aksincha, qimmatbaho ziynat buyumlar bilan bezatilgan beshikka 
belaydi va xizmatkorlardan birini bola bilan birga qoldiradilar. 
Bola qoldirilgan joyda o'zbeklarning qirq, qipchoq, qirg‘iz va 
ming urug'larining ovullari bor edi. Ular bolani topib oladilar 
va unga Oltinbeshik deb ism qo‘yadilar. Oltinbeshik ming urug'i 
orasida tarbiyalanadi. Voyaga yetgach uylanadi. Ming urug'idan 
uylangan turmush o ’rtog'i o'g'il farzandni dunyoga keltiradi. Unga 
Tangriyor deb ism qo ‘yadilar. Rivoyatda qayd etilishicha, Tangriyor 
keyinchalik Farg'ona hukmdori bo'lgan. Davlatni esa biy unvonida 
boshqargan.
Xalq orasida hukmron sulola shajarasining temuriylarga borib 
taqalishi mamnuniyat bilan qabul qilindi. Qolaversa, Olimxon nomi- 
ga „Sohibqiron" unvoni ham qo'shib yoziladigan bo'ldi. Bu ham 
minglaming kelib chiqishi temuriylarga borib taqalishini asoslashga 
xizmat qilishi lozim edi.
... . . . . .
Olimxon muntazam qo‘shin tuzish maqsadi-