0 ‘zbek3ST0n tarixi umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 8- sinfi uchun darslik

1798-yil - Olimxon taxtga o ‘tirdi.
1805-yil - Olimxon o ‘ziga xon unvonini qabul qildi va shu sanadan 
boshlab davlat rasman Qo'qon xonligi deb atala boshlandi.
1842-yil - Amir Nasrullo 
1842-yil - xonlikda 
1852-yil - Xudoyc 
qo‘yildi.
ini bosib oldi.
amalda qipchoqlar qo‘liga o‘tdi. 
tomonidan qipchoqlar hokimiyatiga chek
1. Olimxonning xonlik tarixidagi o ‘rni nima bilan belgilanadi?
2. Nima uchun hukmdorlarga o‘z hokimiyatining qonuniyligini asos- 
lash zarur sanalgan?
3. 0 ‘ylab ko‘ring! Nega Buxoro amirlari va Qo‘qon xonlari Usmonli 
davlati sultonlariga murojaat qilardilar?
4. Nega Madalixon davrida davlat parokandaligi yuz berdi va u qan- 
day oqibatlarga sabab bo‘ldi?
5. Xonlikda qipchoqlar hukmronligi o ‘rnatilmasligi mumkin edimi7
6. Qipchoqlar hukmronligiga qay tariqa chek qo‘yildi?
-v Aka-uka Olimxon va Umarxonlar o ‘z hokimiyatlarining qonuniy- 
^ ligini qanday usullar bilan asoslaganliklarini taqqoslang.
125

---

34- §. Qo‘qon xonligida davlat boshqaruvi
Xonlikning hududi 
va aholisi
Dastlab faqat Farg‘ona vodiysi hududi bilan 
cheklangan Qo‘qon xonligi hududi jihatdan 
XIX asming birinchi yarmida 0 ‘rla Osiyoda 
eng katta davlatga aylandi. Xonlik shimolda Rossiya (ulami Bedpak- 
dala cho‘li ajratib turgan), sharqda Sharqiy Turkiston, g‘arbda Xiva 
xonligi va Buxoro amirligi bilan, jamibda esa Madalixon davrida xon- 
likka qo‘shib olingan Qorategin, Darvoz, Ko‘lob va Shug‘nan bek- 
liklari bilan chegaradosh bo‘lgan. Mazkur chegara Sirdaryo o‘rta oqi- 
mining o ‘ng qirg‘og‘ida joylashgan Qurama, Toshkent vohasi, Dashti 
Qipchoq (hozirgi Qozog‘istonning janub va janubi-g‘arbi), Yettisuv, 
shuningdek. Issiqko‘1 qirg‘oqlarigacha hududlarini o‘z ichiga olgan. 
Bundan tashqari, Buxoro amirligi va Qo‘qon xonligi o‘rtasida qo‘ldan 
qo!lga o‘tib turgan Xo!jand va 0 ‘ratepa ham ma’lum muddat xonlik 
hududi tarkibida edi.
Bir so‘z bilan aytganda, Qo‘qon xonligi hudud jihatdan uch o ‘z- 
bek davlati orasida eng kattasi edi. Qo‘qon xonligi ma’muriy jihatdan 
beklildarga (viloyatlar), sarkorliklarga., oqsoqnllik\arga va aminliklarga. 
bo‘lingan. Xonlikda 15 ta beklik mavjud bo‘lib, ularda 3 millionga 
yaqin aholi yashagan. Aholining asosiy qismini ovbeklar tashkil et- 
gan. Shuningdek, tojiklar, qirg‘izlar va qashqar (uyg‘ur)lar ham ya- 
shashgan.
Oqsoqolliklar katta-katta qishloq yoki bir qancha kichik-kichik 
qishloqlar birlashmalari edi. Ularni aminlar, oqsoqollar va sarkorlar 
boshqarganlar. Yashash tarziga ko'ra, aholi o‘troq, ko‘chmanchi va 
yarim ko‘chmanchilardan iborat edi.