0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi S. J. R a z z o q o V yog‘och va plastmassa konstruksiyalari

a , , ^ a ^ [ I - h a ( W - } 2 ) J  
(1 .2 )
Buyerda: 
standart 12% namlikdagi mustahkamlik chegarasi; 
tabiiy namlikdagi mustahkamlik chegarasi; a - o'tkazish koeffitsiyenti(I -jadval); 
ff'-tabiiy namlik.
1-jadval. a-koeff\tsiyentning qiymatlari
Barcha turdagi yog'ochlami 12%
Kuchianish
namlikka keltirishdagi
a  nmg q^mati
Tolalari bo'ylab siqihsh
0,05
Statik egilish
0,04
Tolalari bo'ylab siljish va yoriSsh
0,03
Haroratningyc^^ochga va uning issiqiik o‘tkazuvchanligíga ta’siri. Harorat 
ko'tarilganda mustahkamlik ch^arasi va elastiklik moduli kamayadi va yog'ochning 
mo'rtligi oshadi. Masalan, qarag‘ayyog‘ochini siqilishdagi mustahkamlik chega­
rasi u 20 *C dan 50 *C gacha qizdiiiíganda o'rtacha 70%gacha kamayadi, 100 ®C 
gacha qizdirilganda esa, boshlang'ich qiymatidan 50% gacha kamayadi.
/• haroratdagiyog'ochning mustahkamlik chegarasini, uning boshlang'ich 
20^S dagi mustahkamlik chegarasi hamda to‘g‘rilovchi b koeffitsiyentni hisobga 
oigan holda antqlash mumkin;
(1.3)
buyerda; o^-mayjud/haroratdagimustahkamlikchegarasi; <^„-20 ®C haroratdagi 
mustahkamlik chegarasi; p - o'tkazish koeffitsiyenti (2*jadval); í -  sinalayotgan 
vaqtdagi mavjud harorat, ®C.
Manfiy harOTatlarda yog'ochdagi namlikmuzga aylanadi va namlik 25%g¡acha 
bo'lganda siqilisdidagi mustahkamligi ortadi, lekin m o‘rt bo'lib qoladi.

---

Yog‘ ochning harorat ta 'siridagi deformatsiyasi a-chiziqli kengayish koeffitsi- 
yenti bilan aniqlanadi. Yog'och tolalari bo'ylab aniqlangan bu koeffitsiyent juda 
kichik va u 5 /№*dan oshmaydi, o‘z navbatidabu yog'och uylami harorat chokla- 
risiz quriái imkwiiyatini beradi. Tolalariga ko‘ndalanggi bo'yidia esabukoeffitsi- 
yent 7-i-lO marta kattadir.
2-jadvai. { P  ) - t o ‘g‘rilovchikoeffitsientning(^ymatlari
Yog'ochning
turi
MPa
tolalar
bo'yiab
siqibsbda
statik
egiUshda
Tolalar bo'ylab
si5ish,yorilish-
da
cho'züishda
Qarag'ay
3,5
4,5
0,4
4
Qora
qarag’ay
2,5
3
-
-
TUog'och
4,5
-
-
-
Oq qarag'ay
2,5
-
-
-
Oq qayin
4,5
-
-
-
Yog'ochning issiqlik o'tkazuvchanligi uning trubasimon-g'ovaktuzilishiga ega 
boiganligi hisoUga, ayniqsa, tolalariga ko‘ndalanggi bo'yidia kichikdir. Quruq 
yc^‘ochni tolalariga ko'ndalanggi bo'yicha o'rtacha issi< ^ o’tkazuvchanlikkoeffitsiy- 
enti X -0, y^gatengdir. Issiqlik o'^cazuvchanligi kam bo'lganligi uchunyog'och yengil 
to'siqkonstnicsiyalar uchun samaralimaterialhisotJanadi. Yog'ochningissiqliksig'imi 
katta, xususan, quruqyog'ochnikio'rtacha S= I,6gatengdir.
Qurilish fanerasi - \ ^ a q l i yog'och konstruksiyaviy material hisoUanadi. U 
toqsondagi yi^>qa c^tlamlardan tashkil topadi. Har bir qatlam - shpoiuiing qalinligi 
o'rtacha 1 mm bo'lishi mumkin. Shponlar, asosan, oq qayin va tilyog'ochdan 
olinadi. Shpon tolalari bir-btriga nisbatan o'zsroperpendikulyar joylashgan bo'ladi. 
Qurilish koistruksiyalarida yelimlangan va shimdirilgan fan^alar qo' llaniladi.
Yelimlangan fanera yog' och-shpon qatlamlardan tashkil topadi (7-rasm), ular 
o'zaro suvga «^idamli yelimlar bilan yelimlanadi (masalan, fenolformaldegidli'FSF). 
ShfX)nIami karbamidli yelim bilan yelimlash orqali o'rtacha suvga dagi fan^alar olinadi. Bu turdagi faneralami yuqori namlikka ega bo'lmagan xonalar- 
da ishlatish tavsiya etiladi. Suvga diidamh faneralami har qanday namlikdagi bino- 
lar kcHistruksiyalarida ishlatishga ruxsat beriladi. Yelimlangan faneralaming c^lin- 
ligi 5+72 mm bo'ladi. Konstruksiyalarda eng ko'p qo'lleuiilayotgan fanera bu - 
yetti qatlamli faneradir. Lhiing qalinligi 8, 9, 10 va 12 mm, uzunligi 2440, 2135,