1-§. Fanning mazmuni, vazifalari, predmeti va uslublari. Kimyoviy va mexanik texnologiyalar haqida tushuncha

Minerallarni yuvish. Togʻ-kon sanoatida skrubberlar kokslanadigan 
mahsulotlarni olish uchun keng qoʻllaniladi. Bu holda, skrubber silindrsimon yoki 
konusning tamburi (baraban kir yuvish mashinalari) boʻlib, uning ichida tozalashni 
talab qiladigan material spiral yoki belkuraklar yordamida koʻchiriladi va suv bilan 

---

yuviladi. Shu bilan birga, loy aralashmalari yuviladi. Zamonaviy skrubberlarning 
unumdorligi 200 tonnagacha, yuvish vaqti 2–12 minut. suv oqimining tezligi 3–6 
m³ / t bilan. 
Bu yerda skrubberlarning quyidagi turlari ajralib turadi: 

toʻgʻridan-toʻgʻri, unda material va suv yuklanishdan tushirishgacha bir xil 
yoʻnalishda harakat qiladi; 

teskari oqim, unda suv chiqadigan tomondan kiritilib yuvilgan material tomon 
harakatlanadi. 
Yuvishdan tashqari skrubberlar skrining materiallari uchun ishlatilishi 
mumkin, bu suv va mayda materiallarni ajratish uchun barabanga konusning 
teshilgan qismini yopish orqali amalga oshiriladi.
Xomashyoni termik boyitish. Termik boyitish turli xil birikmalarning 
suyuqlanish darajasidagi farqiga asoslangan boʻlib, foydali birikmalarni bekorchi 
jinslardan ajratishda qoʻllaniladi. Masalan, oltingugurt, ohaktosh va gips 
aralashmasidan iborat mineral termik pechlar orqali oʻtkazilganda oltingugurt oson 
suyuqlanadigan modda boʻlgani uchun tezda suyuqlanib, qolgan birikmalardan 
ajralib oqib chiqadi.
Bundan tashqari, minerallardagi asosiy komponentlarni konsentratsiyasini 
oshirishda undagi birikmalarning parchalanish haroratidagi farqiga asoslangan 
holda ham termik boyitiladi. Masalan, fosforitlarga termik ishlov berilganda 
ulardagi karbonatlarning parchalanishi hisobiga fosfatli komponentlarning ulushi 
ortadi. Bunday boyitishda nafaqat asosiy komponentlar kontsentrlanibgina qolmay, 
xomashyolarning keyingi qayta ishlovi uchun kimyoviy aktivligi ham ortadi.