Kimyoviy texnologiya fani. Kimyoviy texnologiya barcha kimyoviy
jarayonlarni oʻrganadi. Kimyoviy reaktsiyalar ishlab chiqarish jarayonining asosini
tashkil etsa, u holda bunday ishlab chiqarish kimyoviy ishlab chiqarishga kiritiladi.
Masalan, sulfat kislota ishlab chiqarish, sintetik kauchuklar ishlab chiqarish va
hokazo.
Ip va jun gazlamalar ishlab chiqarishda ham kimyoviy oʻzgarishlar
(oqartirish, boʻyash va hokazo) sodir boʻladi, lekin bu mahsulotlarni sunʻiy va
sintetik tolalar kabi kimyoviy mahsulotlar qatoriga kiritib boʻlmaydi.
Kimyoviy texnologiya fanining vazifasi ishlab chiqarishni u yoki bu sanoat
tarmogʻiga kirishidan qatʻiy nazar sodir boʻlayotgan barcha kimyoviy jarayonlarni
oʻrganishdan iborat. Masalan, tabiiy tolani boʻyash jarayoni ham, teridan charm
mahsulotlari olinishi, neft va gazni qayta ishlab undan yonilgʻi va kimyoviy
mahsulotlar olish kimyoviy texnologiyaga taalluqlidir. Lekin koʻpincha, kimyoviy
texnologiya fani deyilganda kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish, yaʻni kimyo
sanoatining mahsulotlarini oʻrganadigan fan deb tushuniladi.
Kimyoviy texnologiya kimyoviy jarayonlar, kimyoviy apparatlar hamda
barcha jarayonlarning uzviy bogʻliqligini oʻrganadi va kimyoviy texnologiya
sistemasi deb ham yuritiladi.
Kimyoviy texnologiyani rivojlantirishdagi asosiy yunalishlar. Kimyo
texnologiyasi rivojlanishining oʻziga xosligini va bir – biriga uzviy bogʻliqligini
quyidagi asosiy yunalishlar asosida koʻrsatish mumkin:
asbob – uskunalar ishining unumdorligini jadalligini oshirish;
davriy jarayonlarni, uzluksiz jarayonlar bilan almashtirish;
qoʻl–mehnati koʻp talab etiladigan ishlarni mexanizatsiyalash;
jarayonlarni avtomatlashtirish va maʻlum masofadan turib boshqarish;
toza va kontsentrlangan sifatli mahsulot ishlab chiqarish;
energiyani kam sarf etish;
texnologik jarayonda bosqichlarni kamaytirish;
chiqindisiz texnologiya yaratish va atrof – muhitni muhofaza qilish;
biokimyoviy texnologiya.
Do'stlaringiz bilan baham: |