1- mashgulot. Otlarning ekstererini urganish Darsning maksadi

Ot oyoklarida uchraydigan ba’zi
bir nukson va jaroxatlar.

1. 
   Elka muskullarining urilishi, lat eyishi. Otlar yoshligida ogir ishlarda ishlatilganda, elka muskullarini egar bosishi, devorga urilishi tufayli elka muskullari ish kobiliyatini yukotadi. Bunday otlar chap yoki ung oyogiri yaxshi kutara olmaydi, oksaydi.
   
2. 
   Tirsak shishi. Tirsakning xar xil urilishi, kattik joyda yotganda ezilishi, botishi tufayli tirsak dungligida shishlar paydo buladi.
   
3. 
   Bilakuzuk shishi. Bugimning kavvarishi natijasida bilakuzukda shillik (zardob) tuplanadi.
   
4. 
   Echki oyok. Oldingi oyokdagi egiluvchan paylar yalliglanadi, kiskaradi va bilakuzuk suyagining shakli uzgarishi tufayli bugimlari tula yozilmasdan egri bulib, oldinga chikib koladi. Bu esa otlarni yoshlikdan yomon sharoitda bokish, tuyoklarini uz vaktida takalamaslik va tozalamaslik xamda yoshligida xaddan tashkari kup ishlatish tufayli sodir buladi. Bilakuzuk bugimining uzgarishi ba’zan buzokning oyogiga uxshaydi va buzok oyok deyiladi.
   

Otlardagi bu nuksonlarni tuzatib bulmaydi. YUrganda kalta kadam tashlab, oyoklari kaltiraydi. Agar bu nukson tugma bulsa oldingi soglom oyogini kutarganda, echki oyok xolati egilgan xolda saklanadi, lekin kaltirash kuzatilmaydi (4-rasm).
Brakdaun – oldingi kaft oeklari egiluvchan paylarining yoki suyaklararo muskullarning yalliglanishi yoki zurikishi natijasida kaft suyagining pastki orka yuzasi kengayadi.

5. 
   Bukshin suyak pardasi va kaft suyagining yozuvchi muskullari yalliglansa kaft suyaginingn oldingi kismi uzunasiga dumbok bulib kengayadi.
   
6. 
   Jabka- bakay bugimining pastki va dumalok suyakning ustki kismida kushimcha suyak usib, yarim doira shaklida dumalok suyakni urab oladi. Jabka asosan oldingi oyoklarda uchraydi, jabka tik bakayligi, tik tuyokligi, yoshligida yaxshi sharoitda bokilmagan otlarda kuprok uchraydi. Bunday otlar oksaydi va ish kobiliyati sust buladi.
   
7. 
   Tizza shishi. Bunda tizza bugimi yalliglanib, shishadi yoki ichiga shilimshik suyuklik tuplanib (xalta shaklida) koladi.
   
8. 
   Tovon shishi (bursit) – tovon dungligi shillik xaltachalarining yalliglanishi natidasida zardob suyukligi bilan tulib kavaradi. Bu esa otlarni tor joyda asraganda oyogini devorga urishi, kattik joyda yotib kolishi tufayli sodir buladi.
   
9. 
   SHpat-artrit- bugimlar xolatining uzgarishi (xuroz yurish). Sakrash bugimining yalliglanishi eki ichki tomonidan suyak usib chikishi tufayli nuksonlar paydo buladi. Bu jiddiy nukson xisoblanib, otning ish kobiliyatini sezilarli darajada susaytirib yuboradi. Ot yurganda orka oyoklarini siltab kutaradi. SHpat –nasldan-naslga utadigan nukson. Bu kupincha kari otlarda uchraydi. Xaddan tashkari zur berib ishlatish natidasida sakrash bugimlari yaxshi rivojlanmaydi, keyingi oyoklari kilichsimon bulib koladi. SHpat ochik va yopik xolatda uchraydi. YOpik xolatdagi shpatni aniklash uchun, ot dam olgandan sung tekis joyga chikarib, tekshirib kuriladi. Avvalo, otni 5-6 m orkaga tislab, sungra oldinga yurgizib kuzatiladi. Bundan tashkari, 3-4 minut oldingi oyogini korniga tomon kutarib, sung yurgiziladi. Agar yopik shpat bulsa, xuroz yurish kilib kutarib bosadi.
   
10. 
    Kurba. sakrash bugimi, tovon suyagi pastki kismining egiluvchi paylari vat eri osti xujayrasining yalliglanib eysimon shakldagi kurinishidir. Kurba kupincha yosh otlarda, xaddan tashkari kup ishlatish, sakrash, choptirish natijasida paydo buladi.
    
11. 
    Bugin shishi. Otlar bugimi pay kinlarining yalliglanishi natijasida shillik xaltalarida suyukliklar tuplanib, olxuri shaklidagi ogrimaydigan shishlar paydo buladi. Bu, otlarni notugri saklash, sugorish va oziklantirish notugri tashkil etilganda, zurikib ishlatishdan paydo buladi. Sinovial suyuklik sakrash bugimida tuplanib, shish paydo kiladi. Agar shishlarga tashkaridan kul bilan bosilganda bugimlar ichida shaklini uzgartirib kuchib yuradi. Kupincha, bu nukson bush konstitutsiyali otlarda uchraydi.