1 1- mavzu: Oziq- ovqat mahsulotlarining kimyoviy tarkibi va to‘yimliligi. Reja

Suli parchalari (gerkules) maydalanmay silliqlangan oliy nav sulini bug‘lash, 
keyin quritish yo‘li bilan hosil qilinadi. Uning rangi sarg‘imtir-oq, namligi 12%. 
Suli parchalari navlarga bo‘linmaydi. Suli parchasi ko‘pi bilan 20 daqiqada pishishi 
lozim. 
Suli yormasida 12—16% oqsil, 60—65% kraxmal, 6—8% yog‘lar, 2% qand, 
fosfor, kaliy, kalsiy, temir va boshqa moddalar bo‘ladi. 
Makkajo‘xori yormasi. Makkajo‘xori tishsimon, yarim tishsimon, oq tosh, 
yoriluvchi, guruchli va kraxmalli turlarga bo‘linadi. Makkajo‘xori doni oq va sariq, 
ba’zan qizil va ko‘k rangda bo‘ladi. Makkajo‘xori yormasi ishlov berish usuliga 
qarab, silliqlangan makkajo‘xori yormasi, maydalangan makkajo‘xori yormasi va 
makkajo‘xori parchalariga bo‘linadi. 
Makkajo‘xori yormasida, oqsil va darmondorilar kam bo‘lganligi uchun oziqlik 
qimmati ham yuqori emas. 
Dukkakli don ekinlari. Bu ekinlarga no‘xat, loviya, yasmiq, soya va boshqalar 
kiradi. Ular oqsilga boy — 20—30%; kraxmali ko‘p — 50% ga yaqin; yog‘ 2 dan 
5% gacha (soyada 22% gacha) bo‘ladi. 
Yormalarni saqlash sharoiti. Don va yorma mahsulotlarni saqlash jarayonida 
ularda fizikaviy, kimyoviy va mikrobiologik o‘zgarishlar ro‘y beradi va bu 
o‘zgarishlar don va don mahsulotlarining iste’mol xossalariga katta ta’sir ko‘rsatadi. 
Yormalar quruq, yorug‘, toza, yaxshi shamollatiladigan omborlarda 0° dan 8°C 
gacha haroratda 60—70% nisbiy namlikdagi havoda saqlanadi. 
Bug‘doy, arpa yormalarini uzoq vaqt saqlash mumkin. Tariq, suli va 
makkajo‘xori yormalari esa uzoq saqlanmaydi, chunki ularning tarkibida tez 
achiydigan yog‘ mavjud. 

---

Nazorat savollari. 
1.Donning kimyoviy tarkibini ayting? 
2.Un turlari haqida ma’lumot bering? 
3.Un ishlab chiqarish jarayonini tushuntiring? 
4.Unning kimyoviy tarkibi haqida ma’lumot bering? 
5.Donning tuzilishi haqida ma’lumot bering? 
6. 
Yormalarni tushuntiring? 
7. 
Yormalarni saqlash sharoiti qanday amalga oshiriladi?