1-Amaliy ish ruda konlarini qazib olishda burg’ilash ishlari

3.2-misol. Ammiakli selitra va trotil-С₇Н₅(NO₂)₃ aralashmasidan kislorod muvozanati nolga teng bo’lgan portlovchi modda retsepti aniqlansin.
Masala yechimi.2.1.-jadvaldan ko’rinadiki trotilning kislorod muvozanati -74% va nisbiy molekulyar massasi 227, hamda ammiakli selitra kislorod muvozanati +20% va nisbiy molekulyar massasi 80 ga teng.
Masala shartiga ko’ra portlovchi modda tarkibi quyidagi shartga javob berishi kerak:
х∙(-74%)+(100-х)∙20%=0,
bunda х- aralashma tarkibidagi trotil miqdori, %.
Ushbu tenglama yechimidan х≈21% va (100-х)=79% ekanligini aniqlash mumkin.
Grammonit 79/21 va ammonit 6JV portlovchi moddalari xuddi shunday tarkibga ega.
Ammiakli selitra mollari sonini y va trotil mollari sonini z bilan belgilab quyidagi tenglamani yozish mumkin:

bundan

z=1 deb qabul qilsak, y=10,7 ekanligi ma’lum bo’ladi.
U holda grammonit portlovchi moddasi molekulyar tenglamasi quyidagi ko’rinishda bo’ladi:



3.3-misol.Quyidagi tarkibga ega bo’lgan granulit AC-8 portlovchi moddasining molekulyar formulasi aniqlansin:
Ammiakli selitra NH₄NO₃-89%; solyar moyi С₁₆H₃₄ (nisbiy molekulyar massasi 226) -3%; alyuminiy upasi Al (nisbiy molekulyar massasi 27)-8%.
Masala yechimi.Solyar moyi mollari sonini х, ammiakli selitra mollari sonini у, alyuminiy upasi mollari sonini z bilan belgilab, quyidagi ko’rinishga ega bo’lgan kimyoviy formulani yozish mumkin:
yNH₄NO₃+xC₁₆H₃₄+zAl
Portlovchi modda tarkibiga kiruvchi komponentlar miqdoriga mos holda quyidagi nisbatlarni yozish mumkin:

Bundan y=83.9x; z=22.4x.
х=1deb qabul qilsak, u holda granulit AC-8 portlovchi moddasi quyidagi molekulyar tenglamaga ega bo’ladi:
83,9NH₄NO₃+C₁₆H₃₄+22.4Al.