1-Amaliy mashg`ulot Mavzu: Berilgan ish sharoitlari uchun traktorning tortish xossalari ko`rsatkichlarini hisoblash Ishning maqsadi

Ish bo`yicha hisobotda:
Ishning maqsadi, berilgan jarayonning sharoitlari (topshiriq);ishning bajarish tartibi bo`yicha hisob-kitoblar va aniqlangan ma’lumotlar yoziladi hamda olingan natijalarga ko`ra xulosa yoziladi.
2-Amaliy mashg`ulot Agregatlarni komplektlash (jamlash) Ishning maqsadi:
Berilgan ishlab chiqarish jarayonini amalga oshirish uchun agregatlarni komplektlash maqbul tarkibini asoslash tartibini o`rganish.
Haydalgan yerni boronalash uchun TTZ-80.11 traktori, tirkagich SP-16 va borona BZSS-1,0 dan tuzilgan agregatni komplektlashni o`rganish. Dala qiyaligi i=0,035, tuproq holati o`rtacha, tirkagich qarshiligi R<sub>tir</sub>=1,85 kN, borona og`irligi G_b=30,6 kg, boronaning qamrov kengligi v_b=0,963 m.

1. 
   Boronalashda MTA ning harakat tezligi V_a=8,5...12,5 km/soat.
   
2. 
   Trakorning turli uzatmalarida harakat tezligi va tortish kuchi quyidagicha:
   

Tortishkuchi	Harakat tezligi

3. 
   Qabul qilingan TTZ-80.11 traktorining og`irligi 𝐺_𝑡𝑟 = 3420 𝑘𝑔 =
   

34,20 𝑘𝑁.

4. 
   Traktorning qiyalikka ko`tarilishida qarshilik kuchi quyidagicha topiladi:
   

𝑃_𝑞^𝑛𝑖_{.𝑘.𝑉𝐼} = 𝑃_𝑞^𝐻_{.𝑘.𝑉𝐼} − 0,0098 ∙ 𝐺_𝑡𝑟 ∙ 𝑖 = 13,7 − 0,0098 ∗ 3420 ∗ 0,035 = 12,53𝑘𝑁
(1)
𝑃𝑞𝑛𝑖.𝑘.𝑉 = 10,13 𝑘𝑁; 𝑃𝑞𝑛𝑖.𝑘.𝐼𝑉 = 8,13 𝑘𝑁;

5. 
   1 m qamrov kengligiga to`g`ri keladigan tirkamaning og`irligi quyidagicha aniqlanadi:
   

(2)

6. 
   Qo`shimcha solishtirma tortish qarshiligi quyidagicha hisoblanadi:
   

; (3)

7. 
   Boronalash uchun agregatning solishtirma tortish qarshiligi
   

𝑅_𝑏 = 0,59 𝑘𝑁/𝑚

8. 
   Qabul qilingan uzatmalar bo`yicha agregatning eng katta qamrov kengligi quyidagicha aniqlanadi:
   

(4)
T egishlicha uzatmalar b

9. 
   Uzatmalar bo`yicha agregatdagi boronalar soni quyidagicha aniqlanadi:
   

(5)
𝑛_𝑏 = 14 ; 𝑛_𝑏 = 10
bu yerda: 𝑣_𝑏=0,963 m boronaning konstruktiv qamrov kengligi.

10. 
    Boronalar soniga ko`ra agregatning konstruktiv qamrov kengligi quyidagicha hisolanadi:
    

(6)
𝐵_𝑘 = 13,48 𝑚; 𝐵_𝑘 = 9,63𝑚

11. 
    Uzatmalar bo`yicha agregatning solishtirma qarshiligi quyidagicha
    

hisoblanadi:𝑅 𝐼𝑉 = (𝐾𝑏 + 𝑅𝑏^{𝑞𝑜‘𝑠ℎ}) ∙ 𝑣𝑘^𝐼𝑉 + 𝑅_𝑡𝑖𝑟 = (0,59 + 0,01) ∙ 17,33 + 1,85 = 12,25𝑘𝑁
𝑅_𝑉 = 9,94𝑘𝑁; 𝑅_𝑉𝐼 = 7,63 𝑘𝑁 (7)

12. 
    Uzatmalar bo`yicha traktorning tortish kuchidan foydalanish koeffitsienti quyidagicha aniqlanadi:
    

(8)

13. 
    Agregatning ish unumi quyidagicha aniqlanadi:
    

𝑊 = 0,1 ∙ 𝑉_𝑘 ∙ 𝑉_{𝑖𝑠ℎ.𝑡} ∙ 𝜏ga/soat (9)
bu yerda: 𝑉_𝑘 – 17,33 m; 𝑉_{𝑖𝑠ℎ.𝑡} – 7,83 km/soat.
Traktor tortish xarakteristikasidan qabul qilinadigan, (6) formula bilan aniqlaniladigan agregat qamrov kengligi II da yuklanganda yetaklovchi agregat shataksirash koeffitsietini aniqlaydi va uning qiymatidan ishchi tezlik aniqlanadi: km/soat
𝜏=0,80 smena vaqtidan foydalanish koeffitsienti, boronalash agregati ishlov beradigan paykal uzunligi 𝐿 = 1000 m qabul qilingan sharoitdagi agregat tarkibi va paykal uzunligiga bog`liq bo`ladi.
Ishni bajarishda boronalash agregati to`g`ri chiziqli harakatlanmasligi sababli, ya’ni agregat qamrov kengligi bo`yicha oldingi o`tgan izini qisman qamraydi, u koeffitsient 𝛽=0,98 bilan hisobga olinadi, unda bir soat smena vaqtidagi agregat ish unumi aniqlanadi:
ga/soat
boshqa uzatmalarda mos ravishda ga/soat; ga/soat.
Bir gektar bajarilgan ishga yoqilg`i sarfi quyidagi formula bilan aniqlanadi:
; kg/ga
bu yerda:𝑄<sub>𝑦𝑜</sub> – 15,6 kg/soat – dvigatel nominal quvvatda ishlagandagi yoqilg`i sarfi.
𝜂_𝑓 – 0,95; 𝑞^𝐼𝑉 = 1,38 kg/ga; 𝑞^𝑉 = 1,51 kg/ga; 𝑞^𝑉𝐼 = 1,81 kg/ga;
Xulosa
Traktor TTZ-80.11, tirkama SP-16, borona BZSS-1,0 dan tuzilgan boronalash agregatini tuzish maqsadga muvofiqdir.
Ish IV uzatmada olib borilganda, bunday agregat ishlashi natijasida olamiz: bir soat ishlagandagi ish unumi ga/soat, 1 ga bajariladigan ishga yonilg`i sarfi 𝑞<sup>𝐼𝑉</sup> = 1,38 kg/ga, ilgak kuchidan foydalanish koeffitsienti 𝜂<sub>𝑓</sub> – 0,95.
Agergat uzunligi 𝐿<sub>𝑎</sub> = 𝐿 + 𝑙 + 𝑙<sub>𝑏</sub>. Agregat kengligi 𝐵<sub>𝑝</sub> = 𝐵<sub>𝑏</sub> ∙ 𝑛.
Og`irligi 𝐺 = 𝐺_𝑡 + 𝐺_𝑡𝑖𝑟 + 𝐺_𝑏