1-Amaliy mashg`ulot Mavzu: Berilgan ish sharoitlari uchun traktorning tortish xossalari ko`rsatkichlarini hisoblash Ishning maqsadi

Gtish  Gtr(L  a)сos L r_К
bu yerda: G_tr –traktor og`irligi, kN
<sub></sub> - maydon qiyaligi (ko`tarilish, tushish)
𝐿 va a –qiymatlari traktorlarning texnik tavsifnomasidan olinadi.(ilova-2)

Harakatlantiruvchi kuch 𝑅_ℎ𝑎𝑟, yetakchi g`ildirak urinma tortish kuchi 𝑅<sub>𝑖</sub>va traktor g`ildiragining yer bilan eng ko`p tishlashish kuchining 𝑅<sub>𝑚𝑎𝑥</sub> (berilgan tuproq sharoiti va har bir uzatmalardagi) qiymatlarini bir-biri bilan taqqoslash yo`li bilan topiladi. Harakatlantiruvchi kuch 𝑅_ℎ𝑎𝑟, yuqoridagi kuchlarning kichik miqdoriga teng bo`ladi.
Ya’ni agar𝑃<sub>𝑢</sub> ≥ 𝑃<sub>𝑚𝑎𝑥</sub> bo`lsa u holda tishlashish yetarli bo`lmaydi
𝑃<sub>ℎ𝑎𝑟</sub> = 𝑃<sub>𝑢</sub>bo`ladi
Agar 𝑃_𝑢 ≤ 𝑃_𝑚𝑎𝑥 bo`lsa u holda tishlashish yetarli bo`ladi va
𝑃_ℎ𝑎𝑟 = 𝑃_𝑚𝑎𝑥 bo`ladi
Birinchi holatda traktorning tortish imkoniyatidan yetarli foydalana olmaslik mumkin.
Ikkinchi holatda esa tortish imkoniyatidan to`la foydalana olish mumkin. Traktorni harakatlanishiga qarshilik ko`rsatuvchi kuch 𝑅<sub>ℎ𝑎𝑟</sub>, berilgan sharoit uchun quyidagicha aniqlanadi.
𝑃ℎ𝑎𝑟 = 𝐺𝑡𝑟 ∙ 𝑓 𝐺𝑡𝑟=3880 𝑓=0,03
𝑃ℎ𝑎𝑟 =3880*0,03
𝑃ℎ𝑎𝑟 =116,4
bu yerda: 𝐺<sub>𝑡𝑟</sub> –traktor og`irligi, kN
𝑓 -traktor harakatiga qarshilik koeffitsienti.

Agar maydon qiyaligi hisobga olinsa u holda
𝑃q_𝑎𝑟 = 𝐺_𝑡𝑟 ∙ 𝑓𝑐𝑜𝑠𝛼 𝑃q_{𝑎𝑟=0,03*0,9976=0,0299}
Qiyalikka ko`tarilishga qarshilik ko`rsatuvchi kuch
𝑃_𝑎 = 𝐺_𝑡𝑟𝑠𝑖𝑛𝛼 𝑃_{𝑎 =3880*(-0,0698)=-270,824}
Traktorning barcha uzatmalari uchun berilgan ish sharoitlaridagi tortish kuchi R_il quyidagi ifoda orqali topiladi.
𝑃𝑖𝑙 = 𝑃ℎ𝑎𝑟 − 𝑃𝑞𝑎𝑟 − 𝑃𝑎 𝑃𝑖𝑙=387.19

Traktorning barcha uzatmalardagi ish tezligi =69.53
bu yerda: 𝑛 – tirsakli valning aylanishlar chastotasi, sek^-1
𝛿 - yetakchi mexanizmning shataksirashi, %
Tortish quvvati 𝑁_𝑖𝑙, kVt =1.948
bu yerda: 𝑃_𝑖𝑙– traktorning tortish kuchi, kN;
𝑣_𝑖𝑠ℎ-harakatlanish tezligi, km/soat

Transmissiyadagi quvvatning yo`qotilishi
𝑁<sub>𝑡𝑟</sub> = 𝑁<sub>𝑒</sub>(1 − 𝜂<sub>𝑚</sub>) =0.0115
Transmissiyadagi quvvatni yo`o`qotilishini aniqlashda, agar 𝑃<sub>𝑢</sub> ≤ 𝑃<sub>𝑚𝑎𝑥</sub> bo`lsa N_e=N_sbo`ladi.
bo`ladi =91.9
Traktorni harakatlanishiga yo`qotiladigan quvvat
Qiyalikda ko`tarilishiga yo`qotiladigan quvvat =5.230
Shataksirashga yo`qotiladigan quvvat =
Traktorning tortishdagi foydali ish koeffitsienti
=8.4
bu yerda tishlashish yetarli bo`lsa N<sub>e</sub>=N<sub>en</sub> tishlashish yetarli bo`lmasa N_e=N_sbo`ladi.
Hisoblangan barcha qiymatlar jadval ko`rinishiga keltiriladi.
1-jadval Traktorning tortish xossalarini hisoblangan qiymatlari.

N

тор

1

2

Jadvaldagi hisoblar natijalarini taqqoslash natijasida traktorning ikki xil dala sharoiti va uzatmalarida tortish quvvatinig o`zgarish sabablarini aniqlaydi.
Jadvalga asoslanib traktorning tortish balansi garfigi quriladi. Grafikda tishlashish yetarli va yetarli bo`lmagan zonalar ko`rsatadi. Tishlashish yetarli bo`lmagan zonada traktorning tortish imkoniyatlarini oshirish uchun chora-tadbir qo`llash mumkinligi haqida talaba o`z fikrlarini bayon etishi lozim.

1-Rasm.Traktorning tortish balansi grafigi.