1-bilet Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi

Ber: 
 υ1= 20 m/s 
υ2= 25 m/s 
V
o`r
=? 
 
 
 
 
Yech: 
t
1=
t
2=
 
V
o`r
 =
=
=
=22 
Javob:
 V
o`r=22m/s 
 
 
13-bilet
1. Harakatlanayotgan gazlar va suyuqliklarda bosimning tezlikka 
bog‘liqligidan texnikada foydalanish.
Suyuqlik tinch holatda turganiga nisbatan harakat holatida bosim 
o‗zgarishini ko‗rdik. Bu bosim dinamik bosimga bog‗liq deyiladi. Dinamik bosim 
suyuqlik yoki gazning tezligiga bog‗liq bo‗lishini kuzatish uchun quyidagicha 
tajriba o‗tkazaylik. Ikki varaq qog‗oz olib, tik holatda ushlaylik. So‗ngra qog‗oz 
orasiga pufl aylik (4.19-rasm). Shunda qog‗ozlar bir-biriga tomon intilib 
yaqinlashadi. Buning sababi shundaki, qog‗ozlar orasidagi havo pufl ash natijasida 
harakatga keladi va u joydagi bosim kamayadi. Qog‗ozlarning tashqi tomonidagi 
bosim, ichki qismidagidan katta bo‗lib qolganligi tufayli, qog‗ozlarni siquvchi 
kuch paydo bo‗ladi. Bir tomonga harakatlanayotgan ikkita kema ba‘zan hech 
qanday sababsiz to‗qnashib ketganligi kuzatilgan. Buning sababini ham xuddi 
ikkita qog‗oz varag‗iorasiga pufl anganida bosimlar farqi hosil bo‗lishi bilan 
tushuntiriladi. 

---

Bellashuv.uz
2. Atom yadrosining tarkibi. Bog‘lanish energiyasi. Massa defekti.
zaryadlangan yadrosi (o‗zagi) bor degan xulosaga keladi. Atomning kattaligi 10–
10 m bo‗lgan bir paytda yadroning kattaligi 10–14–10–15 m ni tashkil qiladi. 
Boshqacha aytganda, yadro atomdan 10 000–100 000 marta kichikdir. 
Shu bilan birga, atom massasining qariyb 95 foizi yadroda mujassamlashgan. 
Agar biror jism massasining 95 foizi u egallab turgan hajmdan 100 000 marta 
kichik hajmda mujassamlashganini e‘tiborga olsak, barcha moddalar, asosan, 
bo‗shliqdan iborat ekanligiga hayratlanishdan boshqa ilojimiz qolmaydi. Endi 
yadroning o‗zi qanday tuzilishga ega, degan masalani qaraylik. 
Rus fizigi D. I. Ivanenko va nemis fizigi V. Geyzenberg atom yadrosi –
proton va 
neytronlardan tashkil topgan, degan g‘oyani olg‘a surganlar.