1. Biofizikaning predmeti, vazifalari. Biofizikaning biologik fanlar orasida tutgan o’rni va boshqa fan soxalari bilan aloqasi

42. Membrana xossalari, membrana polyarligi
Поляр липидларнинг эритмалари сув юзасида, ёйилиб мономолекуляр пленкани хосил қилади, бунда сув фазаси зарядланган (гидрофил) бошчасига йўналган бўлади, поляр бўлмаган думчалари гидрофоб хаволи фаза томонга қараган бўлади. Липидларни мембранадан ажратиб олингандан кейин ёки хар хил липидларни аралашмасини сувга аралаштирилса, бимолекуляр қатлам ёки мембрана олиш мумкин, бу ерда сувли фазага қараган соханинг периферик сохаси, асосан поляр бошчаларни сақлайди, зарядланмаган думчалари хосил бўлган мембранани марказий сохасида умумий гидрофоб тузилмаларни шакллантиради.
Липидларни бундай қобилияти липидларни ўз-ўзидан мембрана структруларини хосил қилишини аниқлайди, бунинг сабаби уларнинг структурасида поляр бошчаларни ва поляр бўлмаган думчаларни борлиги хисобланади
43. Membrana xossalari, tanlab o’tkazuvchanlik
Membrananing lipid ikki qatlamli tuzilishi nazoratning birinchi darajasini ta'minlaydi. Fosfolipidlar bir-biriga mahkam o'ralgan bo'lib, membrana hidrofobik ichki qismga ega. Ushbu struktura membranani tanlab o'tkazuvchanlikka olib keladi. O'z ichiga olgan membrana selektiv o'tkazuvchanlik u orqali faqat ma'lum mezonlarga javob beradigan moddalarning yordamisiz o'tishiga imkon beradi. Hujayra membranasida faqat nisbatan kichik, qutbsiz materiallar lipid ikki qavati orqali biologik jihatdan mos keladigan tezlikda harakatlanishi mumkin (esda tutingki, membrananing lipid dumlari qutbsizdir). Turli molekulalarni tashish tezligi "Membranalar" bo'limida jadval shaklida keltirilgan. Membrana orqali harakatlanadigan barcha moddalar transport jarayonining ekzergonik yoki endergonik ekanligiga qarab toifalarga bo'lingan ikkita umumiy usuldan biri bilan amalga oshiriladi. Passiv transport moddalarning membrana bo'ylab eksergonik harakatidir. Farqli o'laroq, faol transport bu moddalarning membrana bo'ylab endergonik harakati bo'lib, ular ekzeronik reaktsiya bilan bog'lanadi.
Selektiv o'tkazuvchanlik Selektiv o'tkazuvchanlik Hujayra membranasi uning molekulalarning har xil turlarini farqlash qobiliyatini anglatadi, faqat ba'zi molekulalarga o'tishga imkon beradi, boshqalari esa bloklanadi. Ushbu selektiv xususiyatning ba'zilari membrana bo'ylab turli molekulalar uchun ichki diffuziya tezligidan kelib chiqadi. Har xil moddalarning biologik membrana orqali harakatlanishining nisbiy tezligiga ta'sir qiluvchi ikkinchi omil - bu passiv va faol proteinga asoslangan turli xil membrana tashuvchilarning faolligi bo'lib, keyingi bo'limlarda batafsilroq muhokama qilinadi. Birinchidan, biz membrana bo'ylab diffuziyaning ichki tezligi tushunchasini olamiz.