1. Bob. Muammoni o`rganishning ilmiy nazariy asoslari

Aqli zaif bolalarga m o'ljallangan m aktabgacha tarbiya muassasalari .
Bolalar bog‘chasi (b olalar uyi) aqli zaif bolalarga mo`ljallangan
maktabgacha tarbiya muassasasining asosiy tipi bo‘lib hisoblanadi.
Guruhlar yoshni hisobga olib, quyidagicha komplektlashtiriladi: kichik
guruh 3—4 yoshdan 4—5 yoshgacha, o‘rta guruh 4—5 yoshdan 5—6
yoshgacha, katta guruh 5 - 6 , tayyorlov guruhi 6 - 7 yosh.
Guruhdagi bolalar soni intellektning buzilishi darajasidan qat’iy nazar
10—12 boladan iborat bo`ladi.
Maktabgacha tarbiya yoshidaga aqli zaif bolalarning ko‘pchiligida
yaqqol namoyon bo'lgan nutq kamchiliklari mavjud bo‘lib, ular uchun
korreksion ta ’limning umumiy sistemasida sistematik logopedik ish ko‘zda
tutiladi. Logopedik ish mashg`ulotlar jadvaliga q at`iy rioya qilgan holda
har bir yosh guruhida haftasiga 2 marta frontal nutq o‘stirish
mashg‘ulotlarida amalga oshiriladi (ta ’limning 1—3-yillarida guruh kichik
guruhlarga bo‘linadi; 4-yilda guruh bilan frontal m ashg‘ulot o ‘tkaziladi).
Har bir bola bilan haftasiga 3marta individual logopedik m ashg'ulotlar
o'tkaziladi.
Korreksion ta’lim mazmuniga ona tili tovushlarini nutqqa kiritish
(postanovka) va mustahkamlash (avtom atizatsiya), nutqning ravonligi,
nafas olish, urg‘u qo‘yish ustida ishlash, so‘z boyligini aniqlashtirish va
kengaytirish ,grammatik tuzilishla rn i amalda bog‘langan nutqni
shakllantirish kiradi. Nutqni o'stirish yuzasidan olib boriladigan har kungi
ishla r maxsus maktabgacha tarbiya muassasasining butun jamoasi
tomonidan amalga oshiriladi.
Ko‘rish nuqsoniga ega bolalarga mo`ljallangan maktabgacha tarbiya
muassasalari (guruhlari)
Bu masalalarga ko‘rishida kamchiligi bo‘lgan, ko‘rish qobiliyati keskin
pasaygan va intensiv davolanishga m uhtoj 2 yoshdan 7 yoshgacha bo`lgan
bolalar qabul qilinadi (yasli bog‘chaga 2 yoshdan, bog‘chaga 3 yoshdan).
Ko‘r bolalar guruhlari 10, za if ko‘ruvchi bolalar guruhi 12-15 kishidan
iborat bo‘lishi kerak. Bu toifadagi bolalar bilan muntazam logopedik
ishlar olib borish zarurligi bolalarda yaqqol nam oyon bo`lgan og‘zaki
nutqdagi kamchiliklarning m avjudligidan kelib chiqadi.
Bolalar bilan dastlabki tanishuv atroflicha tekshirish o‘tkazish va nutqiy
hamda nutqsiz jarayonlarni baholashdan boshlanadi (bog‘lanishli
nutqning ahvoli, so'zning gramm atik tuzilishi, lug‘at boyligi, fonetika,
idrokni baholash, umumiy va nutq metodikasi ham shu o‘rinda tekshiriladi).
Tuzatish ishlari tekshirish natijalarini hisobga olgan hold a rejalashtiriladi.
Ta’limning differensiyalashgan sistemasi nutqiy rivojlanish darajasi
(ular 4ta) har xil bo‘lgan bolalarni o‘qitishni ko‘zd a tutadi. Nutq
rivojlanishining 1 darajasi guruhlarida asosiy e’tibor tovushlar talaffuzini
shakllantirishga qaratiladi.
Nutq rivojlanishining 2 - 3 darajasiga mo‘ljallangan bolalar guruhlarida
logopedik ish nutqning fonetik-fonem atik va leksik-grammatik tomonidagi
kamchiliklarni bartaraf etishga qaratiladi. Bolalar bilan bog‘langan nutqni
shakllantirish, nutq sistemasining barcha komponentlarini rivojlanganligini
tuzatish bo‘yicha logopedik m ashg‘ulotlar o‘tkaziladi.
Logopedik mashg‘ulotlar shakli bo‘yicha yakka tartibda va kichik
guruhlar bilan o‘tkazilishi mumkin. Ko‘r va zaif ko‘ruvchi bolalarning
nutqini rivojlanishini tuzatishga doir ishlar ushbu muassasada ishlovchi
barcha mutaxassislarning o'zaro hamkorligi orqali am alga oshiriladi.