1-bob. Shaxs psixologiyasi: fanga kirish

O'zgarish o'zgarmasdir
Erkinlik va o'sish motivatsiyasi o'rtasidagi munosabatni tushunish Maslouning ushbu masala bo'yicha pozitsiyasini baholash uchun juda muhimdir. Eslatib o'tamiz, Maslouga ko'ra, odamlar o'z hayotlarini o'zlari shakllantirishga qodir. Shuningdek, uning nazariyasida odamlar doimo shaxsiy o'sishga intilishlari haqidagi pozitsiyasi markaziy o'rinni egallaydi - o'z-o'zini amalga oshirish kontseptsiyasi ehtiyojlar ierarxiyasi piramidasining eng yuqori pog'onasidir. Erkinlik va o'sish motivatsiyasi gumanistik nazariyada o'zaro ta'sir qiladi, bu shaxs shaxsiyatida doimiy o'zgarishlarni nazarda tutadi. Ya'ni, inson ehtiyojlar ierarxiyasida ko'tarilgan sari, u shaxsiy o'sish yo'nalishlarini tanlashda tobora erkin bo'ladi. Agar inson ushbu tanlangan yo'nalishlarga amal qilsa, u o'zgarishiga majbur bo'ladi. Demak, Maslou nazariyasiga ko'ra, odamlar nima bo'lishni xohlashlarini hal qilish qobiliyatiga ega; ularning o'sishi turli yo'nalishlarda borishi mumkinligi sababli, shaxsiyat o'zgarishi shart.
Gumanistik nazariyada shaxsiyatning o'zgarishi eng yaxshi potentsialni amalga oshirishga qaratilgan harakat sifatida qaraladi. Ba'zi potentsiallar tug'ma bo'lsa ham, inson ularni qay darajada amalga oshirishi, shuningdek, buni qanday qilishga qaror qilishi har doim faqat shaxsiy tanlovdir. Binobarin, odamlar D-motivlardan B-motivlarga o'tgan sari, odamlar doimo o'z hayot yo'nalishini tanlaydilar va bu jarayonda doimiy ravishda o'zgarib turadilar. Shu ma'noda Maslouning o'zgarishlarga sodiqligi haqiqatan ham kuchli.
Subyektivlik - ob'ektivlik
Maslou nazariyasidagi ekzistensial, fenomenologik, "bu erda va hozir" yo'nalishi uning sub'ektivlik pozitsiyasiga sodiqligining isbotidir. Maslou o'zining gumanist hamkasbi Karl Rojers kabi sub'ektivlikka yuqori baho bermagan bo'lsa-da, u, albatta, insonning sub'ektiv tajribasi psixologiya fanining asosiy faktlarini beradi, deb ishongan. Odamlarni shaxsiy dunyosiga murojaat qilmasdan tushunish mumkin emas; personolog uchun sub'ektiv tajriba kuzatilgan xatti-harakatlardan muhimroqdir.
Maslou ehtiyojlarning ierarxik to'plami insoniyat uchun umumiydir, deb taxmin qilgan bo'lsa-da, u baribir har bir inson bu ehtiyojlarni ifodalashda o'ziga xos ekanligini ta'kidladi (Maslow, 1964). Masalan, Rut ham, Betti ham o'z-o'zini hurmat qilishga muhtoj bo'lsa-da, har biri sub'ektiv ravishda bu ehtiyojni o'ziga xos tarzda qondirish yo'llarini boshdan kechiradi va izlaydi. Biri onalik mavqeini boshqalar uning ajoyib onalik fazilatlarini tan olishi uchun belgilashi mumkin, ikkinchisi esa uydan tashqarida martaba bilan shug'ullanib, o'zini hurmat qilishi mumkin. Nihoyat, shuni ta'kidlash kerakki, Maslouning "o'z-o'zini amalga oshirish" asosiy iborasidagi "o'z" so'zining qismi sub'ektivlik pozitsiyasidan ildiz otadi. Gumanistik psixologiya har bir inson doimiy ravishda o'ziga xos o'zini o'zi amalga oshirishga intiladi, degan g'oyaga moyil bo'lib, uni faqat o'zi sub'ektiv baholay oladi.