20.Kompleks xarajatlarning taqsimlanishi
Kompleks xarajatlarning quydagi usullari mavjud 1. Sotishga asoslangan usul-bu usul kompaniya xarajatlarini ajaralish nuqtasida mahsulotlarni bozor qiymati asosida taqsimlaydi 2. Natural ko’rsatkichli usul-bbu usul kompleks xarajatlarni ajralish nuqtasida ularning o’zaro nuisbati asosoida taqsimlashda mahsulotning vazni yoki hajmi kabi haqiqiy koprsatkichlardan foydaliniladi agar mahsulot qayta ishlansa u holda sof sotish qiymati usuli yoki yalpi foydaning doimiy ulushi usulidan foydalaniladi
21.Transfert baholash
Transfert baho korxonaning bir javobgarlik markazidan boshqa javobgarlik markaziga o‘tkaziladigan materiallar, yarim tayyor mahsulotlar yoki xizmatlar bahosini aniqlashda qo‘llaniladi. Transfert bahoni shakllantirishga nisbatan xarajatlar yondashuvi —transfert bahoni mahsulot ishlab chiqarish va sotishga sarflangan xarajatlar asosida shakllantirish.
Transfert bahoni shakllantirishga nisbatan faol yondashuv — transfert bahoni boshqarish orqali sotishlarning zarur hajmiga mos keluvchi o‘rtacha xarajatlar hajmiga erishish.
Transfert baboni belgilash usullari — bozor bahosi, toiiq tannarx plus foyda (toTiq tannarxdan sifatida), o‘zgaruvchan xarajatlar plus foyda (o‘zgaruvchan xarajatlardari sifatida), tomonlarning o‘zaro
kclishuvi asosidagi shartnoraaviy baho, to‘liq yoki qisqartirilgan tannarx iisullari.
22. Qo’shimcha mahsulot ishlab chiqarish hisobib
Bozor qiymatiga ega bo’lgan ajralib chiqish nuqtasiga qadar asosiy mahsulotdan ajralmaydigan mahsulotlar
Qoshimcha mahsulotni hisoblash usullari 1. Sotishdan tushgan sof daromadni qoshimcha mahsulotning haqiqatdan sotilishiga qarab taqsimlash 2. sotishdan olingan sof daromadni haqiqatdan ish.ch qoshimcha mafsulotga qarab taqsimlash
23.Tafovut va og’ishishlar tahliliОғишларни ҳисоблаш ва уларни таҳлил қилиш. Ҳақиқий маълумотларни ва бюджет ёки меъёрий маълумотларни қиёслаб ҳақиқатда эришилган натижаларни таҳлил қилиш мумкин. Харажатлар тўғрисидаги бюджет маълумотлари одатда меъёрий маълумотларга нисбатан унчалик аниқ бўлмайди, шу боисдан бундан кейин фаолиятни баҳолаш учун меъёрий харажатлардан фойдаланамиз.
Оғишларни (четга чиқишларни) аниқлаш ташкилот фаолиятини баҳолашда биринчи қадамдир. Оғишларни аниқлаш бутун фаолиятнинг самарали ёки самарасиз соҳаларини ёки алоҳида соҳалари ва вазифаларини аниқлашга ёрдам беради. Оғиш миқдорини аниқлашдан ташқари бу оғиш сабабларини аниқлаш ҳам жуда муҳим. Оғиш сабаби маълум бўлса, бошқарувчи муаммони ҳал қилиш учун тегишли чораларни кўра олади.
Меъёрий харажатлар —- бу харажатларнинг режалаштирилаётган даражаси бўлиб, харажатлар қандай бўлиши лозимлигини кўрсатади. Демак, ҳақиқий харажатлар меъёрий харажатлардан кўп бўлса, бундай оғиш мақбул (ижобий) ҳисобланади, бунинг акси бўлса – оғиш номақбул (салбий) ҳисобланади
Do'stlaringiz bilan baham: |