46. Enzimopatologiyaga misollar keltiring va ularni ta’sir etish mexanizmlari bilan tushuntiring.
Enzimopatologiya. Ko‘pchilik kasalliklarning rivojlanish mexanizmi
to‘qima va a’zolarda fermentlar faolligining o‘zgarishiga asoslangandir. Ma’lum
guruh kasalliklar borki, ularda organizmning normal ferment statusi o‘zgargan
bo‘ladi.
Kasalliklarda fermentlar faolligining o‘zgarishi quyidagi omillarga bog‘liq
bo‘ladi:
1. Fermentativ jarayon ayrim zvenolarining konstitutsional pasayishi (irsiy
enzimopatiyalar) natijasida fermentlar sintezining yo‘qolishi.
2. Fermentlar biosintezini pasaytiruvchi toksik omillar.
3. Alimentar omillar (vitamin, oqsil, mikroelementlarning yetishmasligi,
ovqat ratsionida o‘zgarishlar).
4. Fermentativ jarayonlarning hujayra ichida sodir bo‘lishining buzilishi.
Enzimopatologiya o‘z ichiga inson patologiyalarining deyarli barchasini oladi,
chunki fermentativ o‘zgarishlar bo‘lmagan kasalliklarni mumkinligini tasavvur
etish qiyin. Enzimopatologiya nuqtai nazaridan patologik jarayonning kelib
chiqishini quyidagicha tasavvur etish mumkin: kasallikni vujudga keltiruvchi
etiologik omil, bir yoki bir necha ferment sistemalarining ishini izdan chiqaradi.
Tegishli modda almashinuv jarayonlarining kechishi to‘xtaydi, natijada o‘ziga xos
simptomga ega bo‘lgan kasallik vujudga keladi.
Yurak qon-tomir kasalliklari, onkologik patologiya, diabet, homiladorlar
toksikozi, asab kasalliklari patogenezida a’zo va to‘qimalardagi oqsil, nuklein
kislota, uglevod, lipid, aminokislotalar biokimyoviy o‘zgarishlarining yemirilib
borishi isbotlangan. Pankreatit, kuyish travmasi, nefroz, allergik va boshqa
kasalliklarda kallikrein – kinin sistemasi funksiyasining buzilishi aniqlangan.
Enzimopatologiyani tekshirish bo‘yicha ishlar kengaymoqda, xususan patologik
holatlarda fermentlar faolligi va sintezini boshqarishning o‘ziga xos tomonlari
o‘rganilmoqda:
Etiologik omil
↓
Ferment sistemalari ishining buzilishi
↓
Metabolik yo‘llarning bloklanishi
↓
Kasallikning rivojlanishi
Do'stlaringiz bilan baham: |