1. Fanning predmeti, maqsad va vazifalari

Birinchidan, borliqning eng umumiy masalalarini tadqiq etish. Bunda borliq 
muammosi universal ma’noda tushuniladi: borliq va yo’qlik; moddiylik va ideallik; 
tabiat, jamiyat va inson borlig’i. Borliq to’g’risidagi falsafiy ta’limot ontologiya 
(ontos - mavjudlik, logos - ta’limot) nomini oldi. 
Ikkinchidan, bilishning eng umumiy masalalarini tahlil etish.Olamni bilish 
mumkinmi, mumkin emasmi; bilishning imkoniyatlari, usullari, metod va 
maqsadlari; bilishning mohiyati nimada, haqiqat nima; bilishning ob’ekti va sub’ekti 
qanday ma’noga ega h.k. Bilish to’g’risidagi falsafiy ta’limot gnoseologiya (gnozes 
- bilim, logos - ta’limot) nomini oldi. 
2
Qarang: Oyzerman T.I. Problemы istoriko-filosofskoy nauki(Tarixiy-falsafiy fanlarning muammolari). M., 
1982. 57-b. 

---

5 
Uchinchidan, jamiyat mavjud bo’lishi va rivojlanishining eng umumiy 
masalalari. Sirtdan bu masala borliq to’g’risidagi ta’limotda o’z aksini topadi. 
Modomiki, jamiyat shaxs taraqqiyotiga hal qiluvchi ta’sir ko’rsatar ekan, uning 
sotsial sifatlarini shakllantirar ekan, shu bois falsafada bu sohani alohida ajratib 
ko’rsatish mantiqan to’g’ridir. Falsafada ijtimoiy hayotni tadqiq etadigan soha 
ijtimoiy falsafa (sotsial falsafa) deb ataladi. 
To’rtinchidan, 
insonning 
eng 
umumiy 
va 
muhim 
masalalarini 
o’rganish.Binobarin, inson falsafiy donishmandlikning asosi va so’nggi nuqtasi 
bo’lganligidan uni maxsus o’rganish taqozo qilinadi. Hayotda mavhum ruh emas, 
balki konkret inson ijod qiladi, harakat qiladi. Inson falsafasi falsafiy antropologiya 
deb ataladi. 
Demak, falsafa borliqning, bilishning hamda inson bilan olam o’rtasidagi 
munosabatlarning eng umumiy tamoyillari to’g’risidagi ta’limotdir. SHuning uchun 
ham falsafiy nazariyaning o’ziga xos tomoni shundaki, uning qonunlari, kategoriya 
va prinsiplari eng umumiy xarakterga ega bo’lib, tabiat, jamiyat, inson va tafakkur 
hodisalariga nisbatan qo’llaniladi