1. Fanning predmeti, maqsad va vazifalari

Metodologik funksiya. Uning ma’nosi shundaki, falsafa metod sifatida 
umumiy ta’limot va inson tomonidan voqelikni bilish hamda o’zlashtirishning eng 
umumiy metodlari yig’indisidir. 
Prognostik funksiya. Bu funksiya materiya va ong, inson va olam 
taraqqiyotining eng umumiy tendensiyalari haqidagi farazni anglatadi. Falsafa fanga 
asoslansa, ehtimollikning faraz darajasi shuncha yuqori bo’ladi. 
Falsafa nazariy tafakkur va donishmandlik maktabi sifatida ham funksiya 
bajaradi. Bu narsa ayniqsa falsafa tarixini o’rganishga dahldordir. 
Falsafaning tanqidiy funksiyasi. Bu funksiya nafaqat boshqa fanlarga, balki 
falsafaning o’ziga nisbatan ham qo’llaniladi. «Hamma narsaga shubha bilan qarash» 
degan prinsip antik zamondan boshlab qo’llanilib kelinadi.
Falsafaning tanqidiy funksiyasi bilan uning aksiologik funksiyasi uzviy 
bog’langan (grekcha aksios - qadrli). Har qanday falsafiy tizim o’zi o’rganayotgan 
ob’ektni muayyan qadriyatlar nuqtai nazardan baholaydi: sotsial, axloqiy, estetik, 
mafkuraviy va h.k. Bu funksiya ijtimoiy taraqqiyotning o’tish davrlarida alohida 
rolp o’ynaydi (mustaqillik va qadriyatlar). CHunki bu davrlarda eski qadriyatlardan 
qay birini davom ettirish masalasi kelib chiqadi. 
Sotsial funksiya. Bu funksiya ko’p yoqlama xarakterga ega bo’lib, ijtimoiy 
hayotning rang-barang jihatlarini qamrab oladi. Umuman olganda falsafa ikki 
yoqlama vazifani bajaradi, birinchidan, sotsial borliqni tushuntirish, ikkinchidan, 
uning moddiy va ma’naviy o’zgarishlariga ta’sir etish.
Insonparvarlik funksiyasi. Buning ma’nosi shundaki, falsafa har bir individ 
hayotida gumanistik qadriyatlar va ideallarni shakllantirish, hayotning ijobiy ma’no-
maqsadlarini tasdiqlashga xizmat qilishi kerak. Demak, u intellektual davolash rolini 
bajaradi, ayniqsa, jamiyatda beqarorlik yuz berganda, eski qadriyat va ideallar 
minbardan tushib, yangilari hali shakllanishga ulgurmagan yoki obro’ qozona 
olmagan paytlarda yaqqol ko’zga tashlanadi. 
Endi esa ma’ruzamizning asosiy qismi bo’lmish bu fanning jamiyatda tutgan 
rolini ko’rib chiqamiz. Hamma jamiyatlar qatori bizning jamiyat ham bir qator 
kamchiliklardan xoli emas. Va afsuski ularning ko’pchiligi aynan falsafiy 
dunyoqarashning o’z vazifasini bajara olmaganligidan kelib chiqqan desak xato 
bo’lmaydi.