1. Жамият тушунчаси ва маданий тарихий типлар назарияси

 Жамиятнинг вужудга келишига доир қарашлар.

 Жамиятнинг вужудга келишига доир қарашлар.

– Жамиятнинг келиб чиқишини илмий тавсифлаш борасидаги қарашлар меҳнат ва меҳнат қуроллари назарияси доирасида амалга оширилган. Бу назарияга кўра меҳнат, сўнгра бурро нутқ инсон жамиятини яратган.

• Жамият тўғрисидаги мифологик, диний, табиий-илмий, фалсафий қарашларни бизгача етиб келган қадимий ёзма ёдгорликлар, хусусан, муқаддас диний китоблардан топамиз. «Авесто»да, қадимги Ҳиндистон, Хитой ва Юнонистонд манбаларида жамият, унинг моҳияти, мазмуни, ривожланиши, жамият ҳодисалари, жамиятни бошқариш, адолатли жамиятни қуриш ҳақида қимматли қарашлар баён қилинган. Хусусан, Афлотун ва Арасту мукаммал, мўътадил жамиятни барпо қилиш ғояларини илгари суришган. Ўрта асрларда Форобий, Беруний, Ибн Сино ва бошқалар мазкур ғояларни янада ривожлантирдилар. Абу Наср Форобийнинг “Фозил” шаҳар аҳли қарашлари ҳақида китоб”, “Сиёсат ал-мадания” (“Шаҳарлар устидан сиёсат юргазиш”) ва бошқа асарларида олижаноб жамият, адолатли тузум, одил ҳукмдорлар ҳақидаги фикр-мулоҳазалари баён қилинган. Аллома “Фозил одамлар шаҳри” асарида “Одамларга нисбатан уларни бирлаштирувчи асос инсонийликдир, шунинг учун ҳам, одамлар инсоният туркумига бирлашганликлари туфайли ўзаро тинчликда яшамоқлари лозим”, – дейди.

Жамият ҳақидаги мутафаккирларнинг қарашлари
Абу Райҳон Беруний жамият кишилар томонидан ўз эҳтиёжларини тушуниб, ўзларига ўхшаш кишилар билан ўзаро «шартнома» асосида бирга яшашлари, биргаликда фаолият кўрсатишлари, меҳнат қилишлари зарурлигини айтади.
Абу Наср Форобий“Одамларга нисбатан уларни бирлаштирувчи асос инсонийликдир, шунинг учун ҳам, одамлар инсоният туркумига бирлашганликлари туфайли ўзаро тинчликда яшамоқлари лозим”, – дейди.
Абу Али Ибн Сино жамият кишиларнинг ўзаро келишувлари, бир-бирларига ёрдамлашиш асосида ташкил топиши, унинг аъзолари адолатли қонунлар асосида яшашлари лозимлигини ёзади.