1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

43. Suyuqliklarini donasimon qtlamdan o`tishi. 

---

Bir o‘lcham, ko‘p o‘lcham, qarshilik, absorbsiya, adsorbsiya, ekstraksiya,Reynolds, mavxum 
qaynash, bo‘sh xajm, turlari, tezlik, xolatlari, tolalai,mavhum qaynash tezligi, tenglama. 
44. Gazlarni siqish va uzatish qurilmalari. 
Ventilyator, bosim, g‘ildirak, quvvat, turbokompressor, turbogazoduvka, vakum nasos, 
porshenli,  
Ventilyatorlar. Gazni past bosimda uzatish uchun mujallangan mashinalar ventilyatorlar 
deyiladi. Ular ishlash prinsipiga kura markazdan qochma va ukli bo‘ladi. Markazdan qochma 
ventilyatorlar gazni nisbatan yuqori bosimlarda uzatib borish uchun, ukli ventilyatorlar esa kichik 
bosimlarda lekin ko‘p miqdordagi gazni uzatish uchun mujallangan. Sanoatda ukli ventilyatorlar 
kam ishlatiladi, ulardan fakat binolarni sovitishda foydalaniladi. Markazdan qochma 
ventilyatorlar bosimining kattaligiga karab uch guruxga bo‘linadi: 
1. Past bosimli ( r < 10
3
n/m
2
)
2. Urta bosimli (R = 10 - 3 10
3
n/m
2
) 
3.Yuqori bosimli (R=3 10
3 
– 10
4
n/m
2
) 
Turbokompressorlar. Turbokompressorlarda siqish jarayoni sovitish bilan boradi. Gazni 
siqish jarayoni kompressor gildiraklarining parraklar aro kanallarida va so‘ngra, kuzgalmas 
kanallar (diffuzor)da sodir bo‘ladi. Ish gildiragining parraklarida gazning olgan kinetik 
energiyasi kuzgalmas kanallarda tormozlanishi natijasida siqilgan gazning potensial 
energiyasiga aylanadi. Trubokopressor gildiragi aylanishlar tezligining ortishi bilan uning siqish 
darajasi xam ortadi. Lekin ish gildiragi aylanishlar tezligining miqdori gildirak materialining 
mustaxkamligi tufayli cheklangan bo‘ladi va shunga muvofiq ravishda bir bosqichda siqish 
bosimining kutarilishi xam cheklangan. Shu sababli gazning yuqori bosimlarini xosil qilish 
uchun aylanishlar chastotasi yo‘l kuyilgan qiymatidan ortmaydi, bunda ko‘p bosqichli siqish 
usulidan foydalaniladi.