1. kirish nazariy materiallar reja

Poyaning anatomiyasi: O‘suvchi yashil novdasining uchki qismi birlamchi 
tuzilishga ega. U epidermis. Birlamchi po‘stloq va markaziy tsilindrdaniborat. 
Birlamchi po‘stlog‘ining yupqaroq bo‘lishi (8-10 qavat hujayrali) o‘zak qismining 
rivojlangan bo‘lishi, og‘izcha liepidermisning borlig‘i va yuzasida bo‘ylamasiga ketgan 
naylar (floema tolalari) bo‘lishi bilan tok novdalar ildizdan farq qiladi. 
Kambiyning faoliyati tufayli novda birlamchi tuzilishidan ikkilamchi tuzilishga 
o‘tadi. Elakli naychalar, lub tolalari va lub parenximasidan tuzilgan yumshoq va qattiq 
lubning bir necha qavat hujayralari almashinib turadigan ikkilamchi floema hosil 
bo‘ladi. 

---

67 
O‘suv davrining birinchi yili oxirida tok poyasining tuzilishi (P.A.Baranov 
bo‘yicha): 
p-po‘stloq; pd-periderma; p
1
-po‘kak; f-po‘kak kambiysi (fellogen); fl-lub (floema); 
lt-lub tolalari; en-elakli naylar; lp-lub parenximasi; kam-kambiy; ks- yog‘ochlik 
(ksilema); 
tn-teshikli naylar; l-to‘siqli libriform; bk-boshlang‘ich ksilema; u-o‘zak. Qattiq 
lubning devorlari juda yo‘g‘onlashgan bo‘ladi. Ikkilamchi ksilema 
naylar, to‘siqli libriform va yog‘ochlik parenximasidan iborat. O‘zak nurlari ildizdagiga 
qaraganda ensizroqdir. 
Novdaning markazida kuzga borib, qo‘ng‘ir rangga kiradigan o‘lik hujayralardan 
iborat o‘zak bo‘ladi. O‘zak novda bo‘g‘imlariga tomon birmuncha kengayadi. 
Bo‘g‘imlarda u deyarli to‘siq diafragma bilan bo‘linadi. 
Diafragma kraxmalga boy qalin yog‘ochlangan po‘stli peranxima hujayralaridan 
tuzilgan. 
Diafragmaning tirik hujayralari po‘kaklashgan bir necha qavat hujayrlari bilan 
o‘zakning o‘lik hujayralaridan ajralib turadi. Kuz boshida po‘kaklashgan kambiy halqasi 
hosil bo‘ladi, u birlamchi po‘stni ikkilamchi floemadan ajratib turadi; shundan so‘ng 
po‘st qurib, po‘stloq 
hosil bo‘ladi. 
Po‘stloq uzun-uzun bo‘lib ajraladi.