1-Maruza. “Mehnat muhofazasi” fanining mazmuni, maqsadi va vazifalari. Fanning asosiy tushuncha va ta’riflari va uning o’rganiladigan muammolari. Reja

MEHNATNI MUHOFAZASI FANINING MAQSADI VA VAZIFALARI.

Ilm va fanning, texnika vatexnologiyaning hozirgi taraqqiyoti darajasida ishlab chiqarishda to‘la zararsiz va xavfsiz mehnat sharoitini amalda yaratishning imkoniyati mavjud emas. Shu sababli mehnatni muhofaza qilishning vazifasi zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarining ishlovchilarga ta’sirini eng kam darajaga keltirishga imkon beradigan chora-tadbirlami ishlab chiqishdan, ishchilar shikastlanishining oldini olishdan, yuqori mehnat unumdorligi va sifatiga erishishga yordam beradigan qulay ish sharoitlami yaratishdan iboratdir.

Barcha ishlab chiqarish korxonalarida, shu jumladan suv va qishloq xo‘jaligi
sohasi korxonalarida ham, to‘la-to‘kis sanitariya-gigiyena sharoitlarini ta’minlash,
og‘ir qo‘l kuchi bilan bajariladigan mehnatni bartaraf qilish, ya’ni zamonaviy
texnika va texnologiyalami ishlab chiqarishda qodlash, kasb kasalliklarini
butunlay yo‘qotish chora-tadbirlarini amalga oshirish kerak bo‘ladi.
Mehnat muhofazasi fanining maqsadi ishlab chiqarishda xavfsiz va sog‘lom ish
sharoitlarini yaratish uchun mutaxassislami nazariy va amaliy jihatdan tayyorlash,
texnologik jarayonlarda, mashina va mexanizmlarda avariyalar sodir boMganda
ishchi va xizmatchilami to‘g‘ri harakat qilish va himoyalanishga o‘rgatishdir.
Mehnat muhofazasi fani o‘z maqsadiga erishish uchun quyidagi asosiy masalalami yechishni talabalarga o‘rgatish vazifalarini belgilagan:

• 
  ishlab chiqarishdagi xavf-xatarlami identifikatsiyalash, ya’ni ulaming sonli
  xarakteristikalarini va tavsiflarini aniqlash;
  
• 
  xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining yuzaga kelishining oldini olish
  prinsiplari, uslublari va vositalarini tahlil qilish;
  
• 
  mehnatning xavfsiz sharoitlarini tashkil qilish uslublarini bilish;
  
• 
  mehnat xavfsizligi sharoitlarini insonning fiziologik va psixologik holati
  ko‘rsatkichlariga bog‘liq holda tahlil qilish va tadbirlar ishlab chiqish;
  
• 
  mehnat xavfsizligi bo‘yicha asosiy me’yoriy-huquqiy hujjatlarni bilish,
  o‘rganish va amalda qo‘llay bilish;
  
• 
  mehnat xavfsizligi sharoitlarini yaratishda mansabdor shaxslaming vazifalari
  va javobgarliklarini;
  
• 
  ishlab chiqarishdagi jarohatlanish va kasb kasalliklarini tahlil qilish
  uslublarini;
  
• 
  ishlab chiqarishdagi jarohatlanishlar va kasb kasalliklarining iqtisodiy
  oqibatlarini tahlil qilish uslublarini;
  
• 
  zararsiz ish sharoitini ta’minlovchi umumiy va shaxsiy himoya qilish
  vositalari va uslublarini;
  
• 
  mashina va mexanizmlarda, texnologik jarayonlarda qo‘llaniladigan
  xavfsizlikni ta’minlash vositalarining tuzilishi va ishlashini;
  
• 
  turli mashina va mexanizmlami, elektr qurilmalarini ishlatganda, texnik
  xizmat ko‘rsatganda va ta’mirlashda ko‘riladigan asosiy texnika xavfsizligi
  talablarini.
  

Mehnat muhofazasi faniga o‘qitish talabalaming umumta’lim va maxsus fanlardan olgan bilimi, malakasi, saviyasi, ko‘nikmasi va tajribasini hisobga olgan holda amalga oshiriladi.

4.