1-мавзу: “глобал иқтисодий ривожланиш” фанининг предмети ва услубиёти ҳамда вазифалари

1 . Рнвожланнш йулини эркин таашш;
суверенигетинн ган олиш ва иктисоднй бахсларни куч

3. 
   \ар бир давлатнннг. уннш ижшмоин ва сносим iy шлншндан кагн начар тснгаик тамойилинннг тан олиниши.
   

1. 
   rasm. Xalqaro iqtisodiy xavfsizlikning huquqiy kafolatlari
   

Iqtisodiy xavfsizlik g‘oyalari va u bilan bog‘liq bo‘lgan «iqtisodiy xavfsizlik» tushunchasi mamlakatimizga respublikamiz mustaqilligi e’lon qilinganidan so‘ng kirib kela boshladi.
Iqtisodiy xavfsizlik davlatning milliy xavfsizligini ta’minlovchi asosiy bo‘g‘inlardan biri, mamlakat iqtisodiy ehtiyojlarini kafolatli ta’minlash yo‘IIari, vositalari va usullariga asoslanuvchi qarashlarning yig‘indisidir. Konseptual ko‘rinishda u davlat iqtisodiy potentsialining holatidan kelib chiqadigan iqtisodiy xavfning asosiy omillari tahliliga asoslanadi. Davlatning xavfsizligi kuchsiz va samarasiz iqtisodiyotda, ayniqsa ijtimoiy nizolarga to‘la jamiyatda ta’minlanishi mumkin emas, chunki —iqtisodiy xavfsizlik va —ijtimoiy xavfsizlik o‘zaro bog‘liq tushunchalar bo‘lib, bir-birini to‘ldiradi.
Iqtisodiy xavfsizlik asosida rivojlanish va rivojlanish barqarorligini ta’minlovchi muhitga o‘xshash muhitni tashkil etuvchilar yotadi. Rivojlanishsiz iqtisodiy taraqqiyot bo‘lishi mumkin emas. Barqarorlik - jamiyatning favqulodda holatlarda hamda o‘z manfaatlarini qondirish qobiliyati, vaziyatni tiklash
imkoniyatidir.
—Iqtisodiy xavfsizlik tushunchasi ilk bor resurslarni chegaralanganligi to‘g‘risidagi masalaning keskinlashishi bilan bog‘liq holda paydo bo‘ldi.
—Iqtisodiy xavfsizlik tushunchasiga ko‘plab ta’riflar berilgan. Ularni umumlashtirgan holda, iqtisodiy xavfsizlik - bu davlat iqtisodiy tizimiga ta’sir qiluvchi va uning eng kam chiqim bilan, bosqichma-bosqich barqaror rivojlanishi, shu asosida jamiyatning potentsial imkoniyatlarini har tomonlama amalga oshirish uchun, milliy manfaatlar eng ko‘p ifodalanishiga imkon beruvchi (ichki va tashqi) shart va omillar yig‘indisi, shuningdek, davlatning turli xil xavflar va yo‘qotishlarga qarshi turish qobiliyati, deb ta’riflash mumkin.
O‘zbekiston uchun tashqi xavflarga quyidagilar kiradi:
-O‘zbekiston Respublikasini xomashyo bazasi va past sifatli, raqobatbardosh bo‘lmagan mahsulotlarni o‘tkazish bozori sifatida saqlab qolish;
-mamlakatni xorijiy bozorlarga chiqishiga, uni xalqaro moliya-iqtisodiy va savdo tartiblash mexanizmlarida ishtirokiga, yangi texnologiyalarga erishishiga to‘sqinlik-qilish;
-O‘zbekistonni global jahon savdo tizimiga va Markaziy Osiyo mintaqasi doirasidagi iqtisodiy integratsiyasiga to‘sqinlik qilish;
-tashqi transport, axborot va ilmiy-texnika kommunikatsiyalar tizimining rivojlanmaganligi va boshqalar.

2. 
   Iqtisodiy xavfsizlik turlari.
   

Iqtisodiy xavfsizlikni ikki turga ajratish mumkin: xalqaro va milliy. Xalqaro iqtisodiy xavfsizlik bu jahon hamjamiyatining har bir a’zo mamlakati o‘z ijtimoiy va iqtisodiy strategiyasini mustaqil tanlash va amalga oshirishni ta’minlaydigan, tashqi va siyosiy bosim bermaydigan va o‘zaro manfaatli hamkorlikka tayaniladigan xalqaro kelishuvlar yordamida amalga oshiriladigan tushunchadir.
Xalqaro iqtisodiy xavfsizlikning huquqiy kafolatlari quyidagilarda namoyon bo‘ladi:
har bir davlatning, uning ijtimoiy va siyosiy tuzilishidan qati nazar tenglik tamoyilining tan olinishi;
rivojlanish yo‘lini erkin tanlashi;
tabiiy resurslardan va iqtisodiy salohiyatdan foydalanishda davlat suverenitetini tan olish va iqtisodiy bahslami kuch ishlatmasdan hal etish.
Иктисодии