1-mavzu: Kimyoning asosiy qonunlari. Asosiy tushunchalar. Reja: Kimyo fanining qisqa tarixi. Fanning mаqsаd va vazifalari


Gazsimon moddalarning molekulyar massalarini aniqlash


Download 458.15 Kb.
Pdf ko'rish
bet8/10
Sana17.12.2022
Hajmi458.15 Kb.
#1026589
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
1-mavzu

Gazsimon moddalarning molekulyar massalarini aniqlash. Keyinchalik 
(1850 yil o‘rtalarida) Jerar tomonidan Avogadro qonuniga asoslanib, gaz holatdagi 
moddalarning kimyoviy tarkibiga bog‘liq bo‘lmagan holda molekulyar massasini 
aniqlashning ikki yo‘lini ko‘rsatildi: 
1-yo’l: Bir xil fizik sharoitda har qanday gazning gramm-molekulasi bir xil 
hajmni egallaydi (t=0

C, P=1atm yoki 101,325 kPa, 760 mm. sim. ust.). 
v=224sm
3
/mol=22,4 l/mol yoki 22,4m
3
/kmol. 
Bu miqdor gazlarning molyar xajmi (Vm) deyiladi va gaz hajmini modda 
miqdoriga nisbatiga teng. Vm = v/n = 22,4mol/l 
2-yo’l: Bir xil sharoitda teng hajmdagi har xil gazlarning massalarini nisbati 
ularning molyar massalarini nisbati kabi bo`ladi: m
1
/m
2
=M
1
/M
2
Molyar massalarining nisbati birinchi gazning ikkinchi gazga nisbatan 
zichligi deyiladi: 
m
1
/m
2
=nM
1
/nM
2
=M
1
/M
2
=D
1
/D
2
Bu nisbat bir gazning ikkinchi gazga nisbatan nisbiy zichligi deyiladi:
D
1
/D
2
=D 
Gazlarning nisbiy zichliklari orqali har qanday gazning molyar massasini 
hisoblab topiladi. Gazsimon moddaning molekulyar massasi uning vodorodga 
nisbatan 
zichligini 
ikkiga 
ko‘paytirilganiga 
teng 
(aniqrog‘i 
2,016).
)
(
016
,
2
2
2
2
Н
D
M
M
х
x
H
x
H




 
bu yerda: D
X
(H
2
) - X gazining vodorodga nisbatan zichligi yoki X va H
2
gazlari
zichliklarining nisbati, bu oddiy fizik ekcperimental yo`l bilan aniqlanadi. 
1908-1910 yillarda fransuz olimi Perren tomonidan birinchi bo‘lib 10 g 
molekula gazdagi (n.sh.da) molekulalar soni aniqlandi:
N = 6,02 • 10
23
mol
–1
Yoki har qanday gaz moddaning 1 molida (normal sharoitda) 6,02 • 10
23
dona molekula mavjud bo`ladi. Bu son Avogadro soni (Avogadro doimiysi) deb 
ataladi. Shunday qilib har qanday gazning n.sh.da 6,02 • 10
23
dona molekulalari bir 
bo`ladi yoki 6,02 • 10
23
ta molekula n.sh.da 22,4 l hajmni egallaydi. 
Bundan tashqari, har qanday gazning molyar massasini uning zichligini 
molyar hajmiga ko`paytirib topish mumkin. M
gaz
=22,4 l ∙ ᵖ 
g
/
l

Download 458.15 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling