1-Мавзу. “Менежмент” фанининг предмети, мазмуни ва вазифалари

12.3. Корхона молияларини хуқуқий бошқаруви.
Корхона молияси – бу ўз-ўзини бошқариш тамойилига асосланган хўжалик фаолиятининг иқтисодий асоси.Шунинг учун корхона молиясини бошқаришда белгиланган тарибига унинг жихатдан мустақил даражаси боғлиқ бўлади. Бозор муносабтларига утиш хўжалиу хисобидаги корхоналарнин мустахкам молиявий базасини яратиш. Материал ва молиявий ресурслардан фойдаланиш самарадорлигини оширувчи иқтисодий қўллашни талаб этади. Бу эса ўз навбатда молияни бошқариш сохасида вужудга келаётган хуқуқий тартибга солиш алоқалрининг ўзгаришга олиб келади. Ушбу ўзгаришлар диреқтив курстмаларни ва марказлаштирилган корхона молиявий ресурслардан фойд ланиши юналишлари ва тартибини белгиловчи кўрсатмалар доирасинин кискартирди. Юқори бошқарув оргналари томонидан корхона молиявий ресурслардан фойдаланиши масалаларига аралашиш имкониятлари чегараланган. Корхона ўз молиявий ресурларидан фойдаланиши хуқуқлари кенгаймоқда. Юқори келтирилган юналишдаги хўжалик қонунчиликларниг ривожланиши давом этмоқда ва уни тартибга солиш бўйича норматив ақтларни ишлаб чиқиш борасида кўп ишларни амалга ошириши кўзда тутилмоқда. Шунинг билан бирга корхонага берилган хукуларни амалга оиширишда тусик булувчи бир катта омиллар мавжуд. Бу омиллар қаторига қуйидагилар киради:
-молияни бошқариш тартибини регламентловчи хуқуқий нормалариниг ўзаро мослиги ва айрим холларда керакли боғлиқликнинг юклиги амалаг оиширилаётган солик солиш тартиби хали мукаммал эмас ва қайта қуришин талаб этади;
-фойдани таксимлаш ички тизимнинг обйектив мезонларини юклиги моилявий режалаштиришда субйекивизмга, юқори юошқарув органлариниг корхона молиявий фаолиятига аралашувига асос бўлади ва тизимнинг турли бўғинлари уртасида молияни аниқ таксимлашга тусик бўлади;
-бошқарув органлариниг , айниқса бошқарувнин урта бўғинлари бозор шароитида самарали бошқаришни амалга оширшга имкон берувчи кенг ва мустахкам шахсий молиявий базасини юклиги;
-амалдаги қонунчиликда корхолардан маблагларни қонуний олиб қуйиш амалий имкониятнин хуқуқий базасини мавжудлиги.
Хуқуқий тартибга солишни бу ва бошқа камчиликларнинг хал этиш корхонанинг молиявий базасини доимийлаштириш ва корхона молияларини бошқариш жараёнида корхона ва юқори бошқарув органлари уртасида йўзага келаётган хуқуқий муносабатларни тартибга солишга имкон беради. Бу масалаларнинг ечими иқтисодичилар ва юристларнинг биргаликдаги хамкорлигига боғлиқ.Фойдани таксимлаш оптимал пропорциялари ва формалари масалаларида сунги сўз иқтисодий назария намоёндаларига тегишли.Ушбу масаларнинг юридик аспеқти корхонада иқтисодий механизмини фаолитини хуқуқий воситалар билан таъминлаш хўжалиу тизиминиг турли бўғинлари уртасида молияни бошқариш бўйича компетенсияларни аниқ чегаралаш ва бу сохада уларни хуқуқларини амалга оширишдир.

13-Мавзу. Менежмент самарадорлиги