1-mavzu: O’zbekiston tarixi fanining predmeti, uni o’rganishning nazariy-metodologik asoslari

urug’ boshliqlarining meros qilib qoldiriladigan hokimiyati.
O’rta Osiyodagi qadimgi davlatchilik evolyusiyasini (taraqqiyotini) bir necha
davrlarga ajratib ko’rsatish mumkin:
1-davr. M.a. 2 ming yillikning ikkinchi yarmi – O’zbekiston janubida
davlatchilik tuzilmalarining ilk belgilari paydo bo’ldi. Davlatning bunday namunasi
Jarqo’tonda topilgan.
2-davr. M.a. 1 ming yillikning boshi – Xorazm, Baqtriya, Sug’d tarixiy-madaniy
viloyatlarining shakllanishi.
3-davr. M.a. VI-IV asrlarda Ahamoniylar bosqini va O’rta Osiyoning
Ahamoniylar tarkibiga kirishi natijasida mahalliy davlatchilik rivojlanishidagi
tanaffus.

---

4-davr. M.a. IV-II asrning yarmi. Yunon-Makedon qo’shinlari bosib olgandan
boshlab, Yunon-Baqtriya podsholigining qulashigacha. Bir vaqtning o’zida mahalliy
davlatchilikning tiklana borishi.
5-davr. M.a. II asrning yarmi va m. I asr boshi. Mahalliy davlatlar: Qang’,
Xorazm podsholigi, Sug’d, Davan davlatlarining mustahkamlanishi va yanada
rivojlanishi.
6-davr. M. I asr boshidan III asr yarmigacha. Mahalliy davlatchilikning ravnaq
topishi. O’zbekiston janubiy hududlarining Kushon imperiyasi tarkibiga kirishi.
Salkam uch ming yillik tarixga ega bo’lgan o’zbek xalqi davlatchiligining
shakllanishi va rivojlanishining keyingi davrlari quyidagilardan iborat:
1. Ilk o’rta asrlar davlachiligi tarixi (IV-VIII asr o’rtalarigacha);
2. Rivojlangan o’rta asr davlatchiligi tarixi (IX-XIII asr boshlari);
3. Amir Temur va temuriylar davlati (XIV asr ikkinchi yarmi – XVI asr
boshlari);
4. XVI-XIX asr birinchi yarmi davlatchiligi tarixi.
5. O’zbek davlatchiligi XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr mustamlakachilik
davrida.
6. Mustaqil O’zbekiston davlatchiligi bir necha ming yillik o’zbek
davlatchiligining davomi va vorisi sifatida.